Döküman: Network Nedir? Nasıl Kurulur?

Network ikiden fazla bilgisayarın birbirleriyle iletişim halinde
olmasıdır. Bu iletişim internet üzerinden farklı kıtalardaki iki
bilgisayar arasında da olabilir , aynı mekan içinde olan iki bilgisayar
arasında da. Eğer bu bilgisayarlar aynı yerel alan içinde bulunurlarsa
bu network ,

LAN (local area network) olarak adlandırılır. Bu iş
için her bilgisayarda iletişimi sağlayan ethernet kartları ve gerekli
kablolar mutlaka olmalıdır. LAN büyüdükçe bu sisteme HUB , Server gibi
LAN`ın hızını ve yeteneğini arttıracak üniteler eklenir.



LAN İLE YAPILABİLECEKLERİNİZ


LAN`ın
temel faydası verilerin paylaşımıdır. Ancak bunu çok farklı yollarla
kullanabilirsiniz. Örneğin ofislerde tek bir yazıcının bütün ofis
çalışanlarınca kullanılabilmesi , bütün kullanıcılar arasında
haberleşmenin bilgisayar ekranından yapılabilmesi , gelen faksların
kullanıcıların ekranında görüntülenebilmesi ve her kullanıcının kendi
sisteminden faks çekebilmesi , bir uygulamanın server üzerinde
çalışırken birden fazla kullanıcı tarafından kullanılabilmesi. Ev ve
ofis kullanıcıları tek bir internet bağlantısı ile birden fazla
bilgisayarı internet’e bağlayabilir , e-mail alıp verebilir ve hatta
oyun oynayabilirler.



LAN TİPLERİ:


İki
bilgisayar arasındaki LAN : Bu en küçük lan tipi aynı zamanda en
hesaplım olanıdır da. Her iki bilgisayara ethernet kartı takmak ve bu
kartları CAT5 standardında cross bir kablo ile bağlamak yeterlidir.

İkiden
fazla bilgisayar arasında BNC ile kurulan LAN: Bilgisayar sayısı ikiden
fazla ise izlenebilecek iki yol vardır. Bunlardan birincisi tüm
bilgisayarlardaki ethernet kartlarını BNC kablolar yardımıyla seri
olarak bağlamaktır. Bu sistemde her bilgisayar bir sonrakine bağlanarak
bir zincir kurulur. Zincirin başına ve sonuna ise sonlandırıcı adı
verilen bir parça yerleştirilir. Ancak oldukça eski olan bu sistemin pek
çok dezavantajı var. Bunlardan birincisi BNC kablolarla 100Mbitlik
bağlantı kurulamaması. Diğer bir dezavantaj ise kablo ağının herhangi
bir noktasındaki kopma veya arızanın tüm LAN`ın iletişiminin kopmasına
yol açması. Ancak üç-dört bilgisayar arasında ucuza mal olacak bir LAN
kurmak istiyorsanız bu sistemi tercih edebilirsiniz.
İkiden fazla
bilgisayarlar arasında CAT5 ile kurulan LAN : Günümüzde daha yaygın olan
sistem ise tüm bilgisayarların CAT5 tipi kablolarla bir HUB`a
bağlanması. Bu sistemde isterseniz her workstation aynı HUB`a bağlanarak
birbirleriyle iletişim kurmaları sağlanabildiği gibi HUB`a bir server
bağlanarak server üzerinden bilgi paylaşımı sağlanabilir. Bu sistem
100Mbit ile 1Gigabit arasındaki hızlarla çalışabildiği gibi her makine
HUB`a ayrı bir kablo ile bağlandığından bağlantılardan birindeki arıza
diğerlerini etkilememektedir. Ayrıca günümüzde network üzerinden
kullanılabilen programların pek çoğunda veri iletimi bu sisteme göre
tasarlanmıştır. Örneğin Logo veya ETA gibi bazı ticari programlar BNC
sistemi üzerinde çalışmamaktadır. (Bu son cümle bana oldukça mantıksız
geldi,daha önce bu programların BNC de çalıştığını gördüm,hem niye
çalışmasın ki ? –webmaster-)




BİR LAN`IN KURULMASI:



Kablolama


LAN`ınızı
kurarken yapmanız gereken ilk iş kabloların döşenmesi. Bu sanıldığından
çok daha fazla dikkat gerektiren bir iş. Kablolarınızın nereden
geçeceğine karar verirken kablonun üzerine basılmayacağından ve elektrik
hattınıza minimum 10 cm mesafeden geçtiğinden emin olun. Ayrıca
kablonun üzerine ağır şeyler konmaması gerektiğini de unutmayın.
Sağlıklı bir yapı için kablolarınızın zemin altındaki ya da duvar
kenarındaki kanallardan geçmesi en uygun çözümdür. Zemin altından geçen
kanallar daha çok mimari işlemler gerektiğinden ancak yeni yapılan veya
tadilat halinde olan bir mekanda düşünülebilir. Ancak duvar kenarından
giden plastik kanallar hem daha pratik hem de daha hesaplı bir çözüm
sunar.
Network`ler de kullanılan kablolar diğer kablolardan farlıdır.
Bu kabloların döşenmesindeki en önemli problem konnektörlerinin
takılmasıdır. Eğer bilgisayarlar birbirine yakınsa 3 veya 5 metrelik
hazır kablolar kullanabilirsiniz. Ancak daha fazla uzunluklar için kendi
kablolarınızın ucuna kendi konnektörlerinizi bağlamanız gerekebilir.
CAT5 kabloların uçlarındaki konnektörler bağlanırken kablo demeti
içindeki renkli ince kabloların belli bir sıraya dizilmesi ve
konnektörün özel bir pense ile sıkılması gerekir. Bu yüzden kabloların
uzunluklarını tespit edip sipariş üzerine yaptırmak işinizi oldukça
kolaylaştıracaktır. Eğer siz konnektörleri kendiniz takma imkanına
sahipseniz konnektörlerin iyi sıkıldığından emin olun. Eğer BNC kablo
ile seri bağlantılı bir LAN kuracaksanız işiniz daha kolay. Çünkü
BNC`lerin konnektörlerini normal bir pense ile takmanız mümkün. Ama BNC
konnektörler daha önce bahsettiğimiz özel pense yardımıyla sıkılmak
üzere tasarlandığından normal pense ile bu iş biraz zordur.



ETHERNET KARTLARININ KURULMASI



Ethernet
kartları bilgisayarın LAN ile iletişim kurmasını sağlar. Bu kartların
takılması diğer kartlardan farklı değildir. İsterseniz 10Mbit isterseniz
10/100Mbit bir ethernet kartı seçin bulacağınız kart büyük ihtimalle
PCI olacaktır. İlk yapmanız gereken bilgisayarınızın kasasını açtıktan
sonra boş bir PCI yuvası seçmek. Bu yuvanın arka tarafını kapayan metal
parçasını çıkarın ; kartınızı yuvaya dik olarak yerleştirip arka
tarafını sabitleyen vidayı takın. Hepsi bu.

Daha sonra yapmanız
gereken kartı windows`a tanıtmak. Kartı takıp PC`nizi açtıktan sonra
Windows`unuz Plug and Play sayesinde yeni kartınızı algıladığını
tanıyacak ve sizden driverların yerini soracaktır. Kart ile birlikte
gelen sürücü disketini ya da CD sini bilgisayara takın ve Windows`a
sürücülerin yerini gösterin. Aldığı sürücüleri yükledikten sonra Windows
sistemi açıp kapamanızı isteyecektir. Tekrar açıldıktan sonra yapmanız
gereken Başlat menusundan Ayarlar – Denetim masasını seçin. Burada
sistem aygıt yöneticisi sekmesine geçin. Buradaki listede Network
Bağdaştırıcıları isminde bir satır göreceksiniz. Bunun yanındaki artı
işaretine basarak altındakilere baktığınızda az önce yüklediğiniz
ethernet kartını göreceksiniz. Kartınızın yanındaki ikonun üzerindeki
sarı ünlem veya kırmızı çarpı ethernet kartınızın sürücülerinde bir hata
olduğunu gösterir. Bu durumda sürücüleri tekrar yüklemeyi veya daha
yeni bir sürücü bulmayı düşünmelisiniz. Eğer herhangi bir işaret
görünmüyorsa ethernetiniz büyük olasılıkla çalışacaktır.


Bundan
sonraki adım Network ayarlarını yapmak. Denetim masasına girerek
Network ikonuna ikim kere tıklayın ve network ayarlarına girin. Buradaki
pencerede yine ethernet kartınızın ismini göreceksiniz. Burası
konfigürasyon penceresidir. İlk yapmanız gereken networkünüzün cilent
tipini , ardından bu networkün konuşacağı dil olan protokolü seçmek.
Windows
95 PC lerin network tipi Client for Microsoft Network`tür. Önce ekleye
tıklayın , ardından İstemci ve Microsoft`u seçip sonunda Client For
Microsoft`a kadar ilerleyin ve bunu seçin. Ardından ekle , iletişim
kuralları , Microsoft`tan TCP/IP , Netbeui ve IPX/SPX protokollerinden
birini seçebilirsiniz. Hepsini de işaretleme şansınız da var. Fakat bu
durumda sistem %3 oranında yavaşlayacaktır. Konfigürasyon penceresine
geri döndükten sonra tanımlama sekmesinden PC`nizi diğer PC`lere
tanıtmanız gerekecek. Bilgisayar ismi kısmına sisteminize verdiğiniz
herhangi bir ismi Türkçe karakterler kullanmadan yazın. Aynı durum
çalışma grubu için isim verirken de geçerli yalnız aynı gruba dahil
etmek istediğiniz tüm bilgisayarlara aynı çalışma grubu ismi vermeyi
unutmayın. Bilgisayar tanımı kısmı doldurulmayabilir de. Artık Enter`a
basabilirsiniz. Dosyalar yüklenecek ve Windows sizden sistemi açıp
kapamanızı isteyecektir. Windows tekrar açıldığında sizden Microsoft
Network`a girmeniz için bir şifre soracaktır. İstediğiniz bir şifreyi
yine Türkçe karakter kullanmamaya dikkat ederek yazınız. Enter`a
bastıktan sonra şifrenizi tekrar yazmanızı isteyecek. Şifrenizi
tekrarlayın.


KABLOLARIN TAKILMASI


Yapacağımız son
işlemlerden biri kabloların takılması. Eğer iki bilgisayar
kullanıyorsanız CAT5 Cross kablonuzu iki bilgisayarın ethernet kartları
üzerindeki yuvalara takın. Eğer ikiden fazla bilgisayarınız varsa bir
HUB`a ihtiyacınız var. HUB fiyatları son zamanlarda oldukça düştü. Küçük
bir network için 10Mbit`lik bir HUB`ı 60$`ın altına bulabilirsiniz.
HUB`lar 5`lik , 8`lik , 16`lık vs. gibi kullanıcı sayılarına göre
sınıflandırılır. Eğer ileride sisteme birkaç bilgisayar daha
ekleyecekseniz HUB`ınızı bayiden buna göre almak mantıklı bir hareket
olacaktır. Ancak HUB`ınız da yer kalmadıysa ve bağlamak istediğiniz yeni
bir bilgisayar varsa bir HUB daha alıp iki HUB`ı yine CAT5 kablo
yardımıyla birbirine bağlayarak kullanıcı sayınızı arttırabilirsiniz.
Bilgisayarınızı HUB`a bağlamak oldukça kolay. Her bilgisayarın ethernet
kartını tek tek CAT5 kablolar yardımıyla HUB`a girmeniz yeterli.
Bilgisayarları hangi sıra ile girdiğinizin önemi yok. Ayrıca HUB`ı
adaptörü yardımıyla fişe takmak dışında bir işlem yapmak zorunda
değilsiniz.


PAYLAŞIM


Şimdi dosyalarınızı veya
yazıcılarınızı paylaştırmayı düşünebiliriz. Bunun için yine Denetim
Masasından Ağ`a ulaşıp Ekle , Hizmetten dosya ve yazıcı paylaşımınızı
içeren Microsoft Ağları için Dosya ve Yazıcı Paylaşımını seçmelisiniz.
Gelecek pencereden sadece dosya veya sadece yazıcınızı paylaştırma
şansına sahipsiniz. İki defa tamam tuşuna basıp , dosyalar yüklendikten
sonra PC`nizi tekrar başlatmanız gerekiyor.
Şifrenizi yazıp networke
login olduktan sonra Bilgisayarım`dan hard-diskinize mouse’un sağ tuşu
ile tıklayarak Paylaşımı seçin. Buradaki pencerede Paylaşımın Adı
kısmına diğer bilgisayarlar da hard – diskinizin adının ne olarak
görünmesini istiyorsanız belirtin. Alt taraftaki erişim türü kısmından
hard-diskinize erişenlere salt okuma sınırlaması getirebilirsiniz. Bu
durumda hard-diskiniz üzerinde kimse değişiklik yapamaz , herhangi bir
dosyayı silemez , sadece sizin makinenizden dosya kopyalayabilir. Bu
seçeneğin virüs girmesini de engellediğini unutmayın. Ancak isterseniz
Tam Erişim hakkı vererek isteyenin hard-disk üzerinden istediğini
yapabilmesini sağlayabilirsiniz.


Elbette tüm hard-diskinize
erişim vermek zorunda değilsiniz. Yukarıda bahsettiğimiz işlemleri
hard-diskinizdeki herhangi bir klasöre de yapabilirsiniz. Yazıcınızı
paylaştırmak için yapmanız gereken Başlat`tan Ayarlar`ı oradan da
yazıcıları seçmek. Açılan pencereden paylaştırmak istediğiniz yazıcıya
sağ tık yapıp paylaşımı seçin. Buradan yazıcının adını belirleyebilir ve
paylaştırabilirsiniz.


Bundan sonra networkünüzü kullanmaya
başlayabilirsiniz. Masa üstündeki ağ komşuları ikonuna tıklayarak diğer
bilgisayarlardaki paylaştırılmış dosyaları görebilirsiniz. Bu sisteme
WinGate gibi bir proxy programı ekleyerek internet erişiminizi de
paylaşabilirsiniz. Ancak bir Exchange Server ile farklı e-mail
hesaplarını düzenlemek veya Fax Server ile her bilgisayardan kolayca fax
atıp alabilmek istiyorsanız bir server`a ihtiyacınız olacak. İsterseniz
kullandığınız bilgisayarlardan birini server olarak atayın isterseniz
ayrı bir bilgisayar alın. Ancak bunun için NT gibi network kullanımına
daha uygun bir işletim sistemi ve profesyonel yardıma ihtiyacınız
olacak.



NETWORK SEÇİMİ VE KURULUMU



Bir
bilgisayar ağı kurmadan önce tasarım konusunda belli kararlar almamız
gerekiyor. Eğer küçük bir ağ planlıyorsanız, bu süreç oldukça kısalmakla
beraber kesinlikle önemini yitirmeyecektir. İlk olarak , ağınızla hangi
amaçlara ulaşmak istediğinizi belirlemek için bir fizibilite ve sistem
analizi çalışması yapmanız gerekiyor. Böyle bir çalışma size doğru kit
'in seçiminde kuşkusuz çok yardımcı olacaktır.



YÖNETİCİ ATANMASI


Bu
safhada yarı veya tam zamanlı bir ağ sorumlusu atamanız ve ona gerekli
yetkileri vermeniz akıllıca olacaktır. Ağın verimliliği güvenirliliği ve
güvenliği açısından sorumluluğun tek noktada toplanması yararlıdır.



TEMEL ALTYAPISAL KARARLAR


Artık,
ağ projenizi meydana getirme aşamasına geldiniz. Bu çalışmanın en
sıkıcı ve yorucu yanı kablo döşenmesidir. Ancak bu aşamada yapılacak
dikkatsizlikler ileride pahalı bir başağırısı kaynağınız olabilir.

Peki seçenekler ne ? İşte küçük bir liste:

Koaksiyel kablo veya korumasız telefon kablosu (UTP) kullanan 10 MB/sn veya 100MB/sn hızında Ethernet (diğer adıyla 10BaseT)
4 veya 16MB/sn hızında Token Ring
100MB/s hızında Fiber-optik dağılımlı veya bakır dağılımlı Veri Arabirimi (FDDI-Fiber Distributed Data İnterface- Copper DDI)
Asenkron Transfer Modu (ATM),155 MB/sn


En
iyi seçenek hangisi? Herhalde 10 MB/sn hızındaki kategori 5 UTP
üzerinden Ethernet ,çünkü bu sistem oldukça ucuz ve genişletilmesi
kolay. Toptan alındıklarında daha da ucuzlayan Ethernet NICleri (Network
Interface Card) 100-200 dolara gibi fiyatlarla satın alabilirsiniz.
Kartların yazılım yoluyla ayarlanabilir olmasına dikkat ederseniz , hem
her değişiklikte PC'leri açmaktan kurtulur hem de şalter ayarlarının
kaybedilmesi olasılığını yok edersiniz. Ayrıca alacağınız kart , Novell
NE2000 standardı ile uyumlu olmalı ve çok kullanılan işletim sistemleri
için sürücülerle beraber satılmalıdır. Çalıştığınız teknisyenlerin çoğu
NICkonusunda deneyimli olacaklardır.

NIC'lerinizi koaksiyel
kablolar yardımıyla birbirine bağlayabilirsiniz ancak sisteminiz
kablolarda meydana gelecek arızalara karşı savunmasız olacaktır ve en
küçük hasarda bütün ağ kullanım dışı kalacaktır.

Katagori 5 tipi
UTP kullanılan sistemler ise bütün kablolar tek bir kutuda toplandıkları
için daha hızlı ve güvenilirdirler. Kablolardan birinde meydana gelecek
olan arıza sadece bir PC'yi etkiler.

Bu kutulardan biri olan
Hewlett-Packard J2610A, fiyat verim oranı en yüksek ürünlerden biridir.
Küçük çalışma grupları için tasarlanan sekiz kapılı bu kutu ,250-350
dolar arasında fiyatlara bulunabiliyor. Kutuyu aldığınızda yapmanız
gereken tek işlem , kutuya NIC'lerden gelen kabloları ön panel
aracılığıyla bağlamak. Sonra Windows For Workgroups kullanarak
yazıcıları ve sabit diskleri paylaşabilirsiniz.

Ayrıca iki ayrı
çalışma grubunuz varsa ve bunları birleştirmek istiyorsanız, bir kutunun
herhangi bir kapısını diğer bir kutunun birinci kapısına bağlamanız ve
bir düğmeye basmanız yeterlidir. Arka panelde , koaksiyel , hatta
fiber-optik kablo bağlantıları imkanı sunan ve birçok ağı birleştirmeye
yarayan modül yuvası ve bütün ağı yönetebilecek bir PC bağlamak için bir
kart girişi bulunuyor. Bu PC yardımıyla kutuya bağlı terminalleri
görebilir, bir kapının statüsünü inceleyip değiştirebilir, LAN trafiğini
ve aşırı yükleme verilerini görebilir ve kutuyu sıfırlayabilirsiniz.

Diğer
kablo şemaları, özel ihtiyaçlarınızın olmadığını varsayarsak , maliyet
açısından Ethernet ile baş edemiyorlar. IBM tarafından tasarlanan Token
Ring sisteminin çeşitli avantajları var. Yıldız biçimindeki bu yapılanma
cinsi 4MB/sn hızında olmasına rağmen 10MB/sn hızında Ethernet kadar
hızlı çalışıyor (eğer ağ çok yüklüyse daha da hızlı. Koaksiyel
Ethernet'den daha güvenli olan bu sistemin maliyeti de oldukça yüksek
tutuyor.
100MB/sn hızında Ethernet sistemlerine , bant genişliği
önemli değilse pek rağbet etmeyin. Yalnız kablolarınız ilerideki bir
genişleme olasılığına karşılık 100MB/sn hızında olsunlar. Kapasite
sorunlarını yeni bir kutu ekleyerek çözmek daha etkili oluyor.
Şu
sırada hızlı Ethernet için üç standart rekabet ediyor ve yanlış seçim
yapma olasılığı hayli yüksek. Ayrıca seçim yaptığınızda yeni bir
teknoloji olan ATM hepsinin pabucunu dama atmış olabilir. Fiber-Optik
teknolojisiyle uğraşmanız gereksiz: bakır UTP'ler 100MB/sn Ethernet ve
hatta 155MB/sn ATM için bile yeterli oluyorlar.





BAŞKA BİRİMİ ? KENDİNİZ Mİ ?



Sisteminizi
kendiniz kurarak maliyeti düşürebilirsiniz ancak kablo ağınız güvenilir
olmazsa kazandığınızdan daha fazlasını kaybedebilirsiniz. İzlenecek en
akıllıca yol önce sistemin nasıl kurulacağını esaslıca öğrenmek, sonra
da uzmanları çağırıp sistemi kurması onlara bırakmak. Böylece hem
onların anlattıklarını anlayabilecek , hem de işlerinin ehli olup
olmadıklarını anlayabileceksiniz. Seçtiğiniz uzmanların daha önce
çalıştıkları firmalarla görüşmek de oldukça yararlı bir adım olacaktır.
Kablo
ve konnektör alımında tasarrufa gitmeyin. Bütün işiniz o ince
kabloların içinden akacak. Eğer koaksiyel kablo kullanacaksanız en
kaliteli T-fişleri seçin. Eğer tavsiye edilen 10BaseT sistemini
kullanacaksanız 100MB/sn hızında kategori 5 UTP seçin; ileride sistem
genişlediğinde kabloları değiştirmek zorunda kalmazsınız. Kabloları
yerden yürütmeyin, tavana döşeyip bütün çalışma masalarına kablo indirin
(zamanla tüm çalışanların ağa katılacaklarını hesaplayın). Bütün şemayı
kağıda dökün ve sık sık güncelleştirerek bir yerde saklayın.



PEER TO PEER VEYA SERVER


Kablo
döşeme safhasını tamamladığınızda, ağ tipinizi belirlemenin zamanı
gelmiştir. Windows for workgroups tarafından temsil edilen peer-to-peer
ağlar, elde bulunan PC'ler kullanılarak teşkil edilebilmesi açısından
yüzeyde kullanışlı görülüyor. Ağın üzerindeki herhangi bir makinenin
sabit diskine ,CD-ROM sürücüsüne veya yazıcısına ulaşabilirsiniz. Ancak
madalyonun bir de öteki yüzü var. Ulaştığınız PC ,başkası tarafından da
kullanıldığı için üzerine iki kat yük binmiş oluyor. Düşük güçte çalışan
bir PC bu yükü kaldıramayabilir. Ulaşmak istediğiniz bilginin bulunduğu
PC'nin sahibi verileri yedeklemeyi ihmal edebilir veya yazıcının bağlı
olduğu makina kapalı olabilir. Diğer alternatif olan Server
sistemlerinde ortak kullanılan tüm kaynaklar kendi işletim sistemine
sahip olan (Novell Netware veya WindowsNT ) ayrı bir PC'de , yani
Serverda bulunur. Server uygulamalarının çalıştırılmasında kullanılmayıp
sadece dosya yönetimine ayrılırsa ağın hızı önemli artışlar
gösterecektir. Bütün veriler Server içinde saklanacağından
yedeklenmeleri çok kolay olacaktır. Server'ın güç kaynağı korumalı
olabilir, ve hatta güvenli bir yerde kilitli durabilir.


İŞLETİM SİSTEMİ SEÇİMİ


Ağ
işletim sistemi, tamamen kullanıcılar ağ biçimine bağlı olarak
yapılmalıdır. Bu sistemlerden en çok kullanılanı olan Windows For
Workgroups ,LANtastics veya PowerLan kadar güçlü olmasa da çok popüler
ve geniş bir destek hizmetine sahip.
Novell firması da , server
ağları alanında 50.000 sertifikalı mühendis ile sektörün %72'sini elinde
tutuyor. WindowsNT ise Microsoft'un bilgisayar ağları alanındaki
tecrübe eksikliğinden dolayı yüksek bir pazar payına sahip değil.
Sistemin yönetiminin kolay olması da dikkat edilmesi gereken bir husus
teşkil ediyor. Örneğin Netware 3, çok etkili bir güvenlik sistemine
sahip olmasına rağmen , ek ağ yönetim araçlarının yardımı olmaksızın
,özellikle birçok server’ı olan sistemlerde kurulması çok zor olan bir
işletim sistemi. Kurulmadaki aksaklıklardan dolayı şifrelere ve
dizinlere çok fazla insan ulaşabilecektir. Netware 4 ve WindowsNT ,bu
konuda gayet iyiler ancak Windows For Workgroups'u etkili bir biçimde
yönetebilmek için sisteme bir NT server katmalısınız



HANGİ UYGULAMALAR ?


Uygulamaların
çalıştırılması için iki ayrı şekil mevcut: Client Server ve File
Server. Client Server, uygulamanın kullanıcı ara birimiyle bilgi işlem
birimlerini birbirinden ayırır. İsteğinizi ve gerekli verileri
terminalinizden girersiniz ve bunlar serverda işlenip terminalinize geri
gelir. Terminalde bu sonuçları belli bir şekle sokarak size sunar.
Böylece ağ içerisinde en az miktarda veri dolaşmış olur. Veri tabanları
bunun en önemli örneklerindendir. File Server uygulamaları ise ,bütün
verileri terminale kopyalar, bunları terminalde işler ve sonuçları
gösterir. Bu işlemler trafiği oldukça yoğunlaştırdığı için sadece düşük
hacimli sistemlerde kullanışlıdır. Seçtiğiniz uygulamaların çok
kullanıcılı bir ortam için yazılmış olmaları da çok önemlidir. Özellikle
kullanıcısı arttıkça sürüne sürüne çalışmaya başlayan veri tabanlarına
dikkat edin. Ağınızın bakımına da dikkat etmelisiniz. İşlenen veri
miktarı, hatalar ve güvenlik ihlalleri ile ilgili raporlar çok yararlı
olacaktırlar. Ortak kullanılan veriler ,kimsenin hatırlamasına gerek
kalmadan, otomatik olarak yedeklenmelidir.


HANGİ DONANIM ?


Kullanıcı
iş istasyonları için PC seçimi işletim sistemi ve kullanılan yazılıma
bağlı olmasa da , peer-to-peer sistemlerde PC kapasiteleri ne kadar
yüksek kapasitede olursa o kadar iyi verim alınacaktır. Eğer server
alacaksanız, asla en azıyla yetinmeyin. Ağın hızı bellek miktarı ile
doğru orantılı olduğundan ,özellikle bu alanda hiç tasarrufa gitmeyin.
Satın alabileceğiniz en büyük ve en hızlı sabit diski seçin eğer ağınız
iyi çalışıyorsa ,yere olan talep sizi şaşırtacaktır.
Herhangi bir PC
server görevi görebilse de sadece bu görev için üretilen sistemleri
tercih etmek akıllıca olacaktır. SCSI, PCI veri yolu üzerinde çalışıp
,işlemcinin yükünü azalttığı için multitasking ortamlarda çok daha
kullanışlıdır. Saklanan verileri birkaç yere birden yazan sistemleri
seçin . Bu konuda parayı esirgemezseniz, hatalı bir diski hiçbir veri
kaybına uğramadan ve servere kapatmadan değiştirmenize olanak tanıyan
sistemler alabilirsiniz.
Eğer sisteminiz ortak kullanımdaki prize
bağlı tek bir güç kaynağı ile çalışıyorsa , gelişmiş bir RAID sistemine
yatırım yapmak aptalca olacaktır. Daima kesintisiz güç kaynağı kullanın
ve serverı elektrik şebekesine fiş kullanmadan direkt bağlayın. Ayrıca
server'ın kutusunun kilitlenebilir olması da kontrollerle oynamasını
engelleyecektir. Hatta kutunun alarmı bile olabilir.


BAŞARI NASIL ANLAŞILIR ?


Eğer
insanlar verileri hala birbirlerine disketlerle geçiriyorlarsa ,
verilerini ağa yazmaktan korkuyorlarsa , bazıları kendilerine ait
yazıcılar kullanıyorlarsa ve serverdan ortak olarak kullanılan
uygulamalar oldukça az ise ,ağınız beklentilerinize cevap vermiyor
demektir. Başarılı bir ağ ise kendini fark ettirmeden çok yoğun bir
şekilde kullanılır. Başarının en ideal göstergesi bir çalışanın ağzından
çıkacak şu sözlerdir: "Biz bilgisayar ağı kullanmıyoruz. Ben bütün
verilerimi M sürücümde saklıyorum.


SPEED TRAPS:Uygulamalarda
yaşanan hız sorunlarının nedenleri arasında çok kullanıcılı sistemler
için tasarlanmamış olmaları,ağa çok yük binmesi serverın hafızasının az
olması veya disket sisteminin yavaş olması ve NIC'lerin yavaş olmaları
sıralanabilir.


BYTE RAID:RAID(Redundant Array of Inexpensive
Disks, ucuz diskler serisi), hızlı modemlerdeki hata düzeltme
mekanizması gibi çalışırlar. Veriler tek bir yere yazılacaklarına birçok
diske ya kopyalanır ya da yayılır. Bir disk bozulduğunda , diğer
disklerde eksikliğini gidermek için yeterli bilgi mevcuttur.


POINT
TO POINT :ATM(Asenkron Transfer Mode) aynı bir telefon santrali gibi
şalterler yardımıyla bir noktayı diğerine bağlar; ağın bant genişliği
paylaşılmaz ve görüntü iletimi gibi zanam hassasiyeti olan uygulamalara
öncelik tanınabilir.


IN CHARGE:Sadece tek bir insanın bütün
bir ağa erişimi olmalıdır. Eğer bu mümkün değilse, rutin işlemlerin
genel şifreye gereksinim duymamalarına dikkat edin.


TCP/IP NEDİR?
Protokol
, bir iletişim sürecinde , internet bağlantısını sağlayan noktalar
arasındaki , gidip gelen mesajlaşmayı düzenleyen kurallar dizisidir. Bu
protokoller birbirleriyle iletişim içinde bulunan gerek donanım gerekse
yazılımlar arasında oluşur. İletişimin gerçekleşmesi için her öğenin bu
protokolü kabul etmiş ve uyguluyor olması gerekir.
TCP/IP de bu
şekilde oluşan yüzden fazla bilgi iletişim protokolün toplandığı bir
protokoller ailesidir. Bunlardan en önemlileri TCP ( Transmission
Control Protocol ) ve IP ( Internet Protokol ) olduğu için bu ismi
almıştır.
Bir bilgisayar ağında kullanılan protokol ne olursa olsun
aslında bilgisayarlar fiziksel adresleri ile birbirlerini tanır ve
iletişimde bulunurlar. Bu fiziksel adres ağ kartı veya ağa bağlanmayı
sağlayan her hangi bir donanımın içinde hiçbir şekilde değiştirilmesi
mümkün olmayan 48 bit olan bir numaradır. TCP/IP protokolünde diğer
bilgisayarlardan farklı olarak her bilgisayar bir IP numarası alır.
Görünüşü
“ 194.62.15.2 “ şeklindedir. İnternet`te bulunan her bilgisayarın
kendine ait bir IP numarası vardır ve sadece ona aittir. IP adresleri 32
bitlik düzendedirler ama kolay okunabilmeleri için 8 bitlik 4 gruba
ayrılmışlardır.
Internet üzerinde veri alış verişi yapan alıcı ve
göndericiyi tanımlamaktadırlar. Veriler gönderilirken mutlaka gönderenin
IP adresini taşırlar. Alıcının adresi de adresteki “ domain ” , adrese
göre çözümlenir ve gönderilir.
IP adres yapısının 2 bölümü vardır.
Birincisi bilgisayarın bağlı olduğu özel bir ağın numarası ikincisi ise
bilgisayarların özel numarasıdır. Veriler dolaşım sırasında Router
denilen yönlendiricilerden geçerken sadece bu özel ağın numarasına
bakılır. IP adresleri a,b,c,d,e adı verilen beş sınıfa ayrılmışlardır. A
sınıfı adresleri ilk “oktet“ ile belirlenir ve 0 ile 126 arasında
olmalıdır. Örneğin 124.0.0.0 A sınıfı bir IP dir. Aynı şekilde B ilk iki
oktetle belirlenir ve ilk okteti 129 ile 191 arasındadır. C sınıfı ise
ilk üç okteti kullanır ve ilk okteti 192 ile 223 arasındadır. D ve E
sınıfı IP`ler ise kullanılmazlar zira sadece test amaçlıdırlar.
Bir
örnek vermek gerekirse , siz ISS`a telefon hattı ile bağlandığınızda
ISS`in ağına dahil oluyorsunuz. Daha evvel alınmış olan IP adresi
havuzundan size bir adres veriliyor. Mesela IP adresiniz 194.62.15.2 ise
, ISS`nizin aldığı IP adresinin sınıfı C`dir. Yani üç oktet içinde
bulunduğunuz ağı , sonda bulunan oktet da sizin bilgisayarınızın o
andaki adresini temsil eder.



ROUTER


Router
internet üzerinde kullanılan , paketlerin varış noktalarına giderken ki
bir sonraki uğrak noktalarını belirleyen bir donanım veya kimi zaman bir
yazılımdır. Router en az iki ağı birbirine bağlar ve paketlerin hangi
yönde gideceğini bağlı olduğu ağların yapılarına ve durumlarına göre
belirler. Router`lar olası her türlü yön hakkında bilgileri ve
durumlarına ilişkin bir tablo oluştururlar. Bu bilgiyi paketlerin
iletilmesi sırasında en güvenli ve en masrafsız yo hesaplayarak
yönlendirme işlemini gerçekleştirirler.


İNTERNET PROTOKOLÜ IP


Internet`te
herhangi bir veri gönderirken veya alırken , örneğin bir eposta ya da
web sitesi , mesajlar küçük paketlere bölünür. Her paketin üzerinde
gönderenin ve alıcının IP adresleri yazılı olarak bulunur. Her paket
öncelikle “Gateway” adı verilen bilgisayardan geçer. Bu bilgisayar
paketletin üzerindeki alıcının adresini okur ve buna göre paketleri
yönlendirir. Bu işlem alıcının adresine en yakın bilgisayara kadar böyle
devam eder. Bu en son bilgisayar da paketleri alıcı bilgisayara
gönderir. Internet protokolüne göre yol alan bu paketler birçok değişik
yönden giderek alıcıya ulaşabilirler. Hatta paketler olması gerektiği
sırada da alıcıya ulaşmayabilirler. Internet protokolünün amacı sadece
bu paketleri göndermektir. Paketleri eski düzenine getirmek bir başka
protokolün yani TCP`nin görevidir.


DOMAİN NAME SYSTEM



IP
adresleri ezberlenmesinin zorluğu nedeniyle , genellikle bilgisayarlar “
host “ adlarıyla anılırlar. Yani internet üzerindeki her bilgisayarın
bir IP adresi bir de “ host “ ismi bulunur. Fakat iletişimin sağlanması
için bu isimlerin tekrardan IP adreslerine çevrilmeleri gerekir. Bu
yüzden bu çevirme işlemini yapması amacıyla DNS Domain Name System
kullanılır. İnternet`te bulunan her IP adresini ve alan adını barındıran
bir veribankasıdır. Bu sistem, öyle kurulmuştur ki , bu veritabanı
belirli kriterlere göre ayrılır ve sınıflandırılır.
Bir bilgisayarın
alan adı , isim.com şeklindedir. Ayrıca bulunduğu ülkeye göre sonuna
ülkenin kodu da eklenir. Örneğin Türkiye`de bulunan bir alan adı şu
şekilde olacaktır : “ isim.com.tr “ .
Bu her alanla ilgili birer DNS
sunucusu vardır. “tr” domainini alan bütün bilgisayarların listesi bir
sunucuda tutular. Veya sonu sadece “.com”la bitenler Amerika`da bir DNS
sunucu bilgisayarda tutulur. Bu adresler sondan başa doğru ayrıştırılır.
Yani “isim.com.tr” adına göre ayrılır. Ve diğer aynı adlı
bilgisayarlarla birlikte düzenlenir. Eğer sonunda bir ülke adı yoksa, ki
bu sadece Amerika`daki bilgisayarlar için geçerlidir , direkt “.com”
adına bakılarak ayrıştırılır. Bunlara üst düzey domain de denilir.
.com ticari şirketler
.edu eğitim kurumları
.org ticari olmayan organizasyonlar
.net internet omurgası görevini üstlenen ağlar
.gov hükümete bağlı kurumlar
.mil askeri kurumlar
Bilgisayarımızda
bir adres girdiğimizde bu bilgiler direkt olarak ilgili DNS sunucusuna
ulaştırılır. Bu DNS sunucu eğer bu bilgisayarın bilgisini içeriyorsa DNS
istemcisine hemen ilgili adresin IP adresini ulaştırır.



ARP ADSRESS RESOLUTİON PROTOCOL


Yerel
bir ağ üzerinde IP adresleri belirlenmiş bilgisayarlar mesajlaşmaya
başlamadan önce normalde IP adresinin sahibinin fiziksel adresini
sorgulayan gelen bir yayın yaparlar ( broadcasting ). IP adresine sahip
bilgisayar kendi fiziksel adresini içeren bir mesajı istemci bilgisayara
gönderir ve böylece gerçek veri gönderimi bu adres üzerinden yapılmış
olur.


IP ROUTİNG


Paketlerin net ortamında
yönlendirilmesi ve gönderilmesi işlemi Internet Protokolünün görevidir.
Paketlerin üzerlerinde yazılı olan adreslere bakarak bunu bir
yönlendirme tablosundaki bilgilerle karşılaştırır ve yönlendirmeyi
yapar. Bu tablonun oluşturulması görevi ise routing protocolün
görevidir. Routing protokolün de çeşitleri vardır ama bunlardan sadece
bir tanesi internet yönlendirme domainleri arasında bilgi alışverişi
yapar.


ICMP
Internet Control Message Protokol bu protokol
internet protokolün veri iletişimi sırasında beklenmedik bir olay
gerçekleşmesi halinde göndereni uyarma görevi üstlenmiştir. ICMP
mesajlarına örnek verecek olursak :


Destination Unreachable :
Bu mesaj varış noktası olan hostun erişilmez olduğunu belirtmek için
kullanılır. Yani alıcının bulunduğu ağ tanımsız ya da ulaşılamaz
haldedir.
Echo And Echo Reply : Bu iki mesaj türü alıcının
erişilebilir olup olmadığını anlamak için kullanılır. Gönderen
bilgisayar alıcıya veri içeren bir echo mesajı atar. Karşılığında alıcı
bilgisayardan cevap yani echo reply gelirse , alıcı bilgisayarın ağ
üzerinde erişilebilir olduğunu gösterir.


TCP
Daha önce de
belirtildiği gibi veriler küçük paketlere ayrılıp gönderilirken değişik
yollardan ve değişik sıralar ile gönderilirler. Bu paketlerin
sıralamasını sağlayan protokolün adı TCP (Transmission Control
Protokol)`dir. Örneğin bize gelen herhangi bir veri önce paketlere
ayrılır. Bu paketleme işlemini gerçekleştiren TCP aynı zamanda bu
paketleri sırası ile numaralandırır ve adreslendirir ve IP katmanına
gönderir. Artık gönderme işlemi sadece internet protokolünün elindedir.
Paketler yola çıktıktan sonra birbirlerinden ayrılır ve farklı yönleri
takip ederler. Bilgisayarımıza ulaştığında bizim bu paketleri bir bütün
olarak ve tam sırasıyla görmemizi sağlayan gene TCP`dir. Aynı zamanda
TCP/IP `nin en güvenilir protokol olmasını sağlayan işlevi de yerine
getirir. Paketlerin belirli bir kısmı ulaştıktan sonra eğer paket sağlam
ise TCP bize bir onay gönderir. Eğer paketlerde bir sorun var ise , bu
onay gelmez ve biz bu verileri baştan göndermek zorunda kalırız. Yani
diğer protokollerden farkı paketlere bir şey olması halinde biz bunu
mutlaka biliriz ve eksikleri tekrardan göndermek suretiyle iletişimi
kesin tamamlamış oluruz.


UDP
User Datagram Protokol
TCP`nin aksine az güvenilir ama daha hızlı olmayı amaçlayan bir
protokoldür. Bazı basit istem ve cevap ile işleyen uygulamalarda
kullanılması işlemin daha hızlı gelişmesini sağlar. UDP`nin yaptığı
paket üzerinde bulunan IP numarasını yanına bir adet port numarası
eklemek ve böylece uygulamaların çalışması için gereken socketleri
oluşturmak. İnternet`i oluşturan TCP/IP`nin bir başka katmanında bulunan
bazı protokol ve uygulamalar da şöyledir:


TELNET: “
Telecommunication Network “ ibaresinin kısaltılmışı, kullanıcıya başka
bir hosta bağlanıp ağ üzerindeki diğer hostlara ulaşma imkanı veren bir
terminal protokolü


FTP: “ File Tranfer Protokol” kullanıcıya
kendi bilgisayarı ile başka bir bilgisayar arasında dosya transferi
yapabilmesine olanak veren bir protokol
ARCHİE: Kullanıcıya kayıtlı tüm anonymous FTP sunucularında belirli bir dosyanın adını aramasına olanak veren bir araç.


GOPHER:
İnsanlara mönü bazlı ve hiyerarşik bir arayüz kullanarak veri
repositories arasında arama yapılmasına olanak verev bir araç


SMTP:
“Simple Mail Transfer Protokol” internet üzerinde elektronik olarak
posta alım ve gönderimini sağlayan standart bir protokol. SMTP internet
üzerindeki e-posta sunucuları arasında ve herhangi bir bilgisayardan
e-posta sunucuları arasında ve herhangi bilgisayardan e-posta sunucusuna
posta ulaşmasını sağlar.


HTTP: “The Hypertext Transfer
Protokol” internet üzerinde bilgi değişimini sağlayan baz protokol. WWW
üzerinde bilgiler kullanıldığı sisteme bakmaksızın HTML formatında
yazılır ve her sistem bu formatı tanır.


FİNGER: Diğer kullanıcıların ya da hostların internet üzerindeki durumunu öğrenmek için kullanılır.


POP:
“The Post Office Protokol” bir kullanıcının e-posta programı ile
e-posta sunucu arasındaki POP e-posta sunucusundan istemciye postaların
alınmasını ve kullanıcıların kendi posta kutularını yönetmelerine olanak
verir.


DNS: “The Domain Name System” internet üzerinde
bulunan isimleri ve bunlara ait IP adreslerini düzenler. Aynı zamanda
posta ve isim sunucularını da alan adları ilişkilendirir.


SNMP:
“The Simple Network Management Protokol” TCP/IP bazlı network
araçlarını yönetmeye yönelik prosedürleri ve veritabanlarını belirler.
SNMP (RFC 1157) is widely deployed in local and wide area network


PİNG:
“The Packet Internet Groper” , bir sistemdeki kullanıcıya diğer bağlı
bilgisayarların durumu ve mesajlaşma süresinde yaşanan gecikmeleri
öğrenmesine olanak verir. ICMP Echo mesajlarını kullanır.


Whois/NICKNAME:
Kullanıcıya internet üzerindeki “domain” ve “domain”`ler hakkındaki
irtibat bilgilerini derleyen veri tabanlarında arama yapma olanağı
verir.


TRACEROUTE: Paketlerin uzaktaki başka bir bilgisayara giderken ki yolunu takip edip öğrenmeye yarayan bir araçtır.

Kaynak : [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
Umarım Yardımcı Olabilmişimdir.
Saygılar.

1. OSi Katmanlari
1.1 Fiziksel Katman: Fiziksel katmanlar
elektriksel baglantilar ve sinyallemeden olusur. Daha sonra gelen
katmanlar fiziksel katman araciligiyla konusur. Dolanmis-cift tel,
fiber-optik kablo ve es eksenli kablo fiziksel katmanin parcalaridirlar.
Fiziksel katmandaki en yaygin standart RS-232C'dir. Bir kablo ve
sinyalleme standardidir ve konnektorlerdeki her ignenin gorevinin ne
oldugunu aciklar. Fiziksel katman ustundeki butun katmanlar icin
sinyalleri tasir.
1.2 Veri-Hatti Katmani: Veri-hatti katmani
karakterleri bir dizi halinde birlestirip mesajlar haline getirir ve
daha sonra yola koymadan once kontrol eder. Goderdikten sonra karsi
taraftan "duzgun sekilde geldi" diye bir mesaj gelebilir veya veri dogru
gitmediyse yeniden olusturabilir. PC tabanli iletisim sistemlerinde,
arabirim kartlarinin uzerindeki ozel devreler veri-hatti katmaninin
fonksiyonlarini yerine getirirler.
1.3 Ag Katmani: Genis alan aglar,
bir karakterler dizisini bir cografik noktadan digerine tasimak icin
birkac yontem sunar. OSi'nin ucuncu katmani olan ag katmani, agin
durumuna servisin onceligine ve diger faktorlere gore verinin hangi
fiziksel yola iletilecegine karar verir.
1.4 Tasima Katmani: Tasima
katmani OSi modelinin dorduncu katmanidir ve ag katmaninin yaptigi
isleri yapar. Farki bu isleri yerel olarak yapar. Ag yazilimindaki
suruculer tasima katmaninin gorevlerini yerine getirirler. Agda bir
ariza oldugu zaman, tasima katmani yazilimi alternatif guzergahlari arar
veya gonderilecek veriyi ag baglantisi yeniden kurulasiya kadar
bekletir, alinan verilerin dogru bicimde ve sirada olup olmadigini
kontrol eder. Bu bicimlendirme ve siralama yetenekleri, tasima-katmani
programlari farkli bilgisayarlar arasinda baglanti kurduklari zaman onem
kazanir.
1.5 Oturum Katmani: Besinci katman olan oturum katmani
ekseriya PC-tabanli sistemlerde cok onemlidir. Agda iki uygulamanin
haberlesmesini saglar. Guvenlik, isim tanima, yonetme ve diger benzeri
fonksiyonlari yerine getirir.
1.6 Sunma Katmani: Ekranda yanip sonen
karakterler, ozel veri-giris bicimleri, grafikler ve diger seyler
gordugunuz an sunma katmanindasiniz demektir. Bu katman ayni zamanda,
sifreleme ve ozel dosya bicimlendirme islemlerini de yapar. Ekranlari ve
dosyalari programcilarin istedigi sekilde bicimlendirebilir.
1.7
Uygulama Katmani: En ust katman olan uygulama katmani kullaniciya hizmet
verir. Ag isletim sistemi ve uygulama programlarinin bulundugu
katmandir. Dosya paylasimindan yazilacak is birikimine, elektronik
postadan veritabani yonetimine kadar olan her sey burada bulunur.

Ag
protokolleri verilerin nasil paketlenecegini, kullanilacagini ve agdan
iletilecegini belirten anlasmadir. Saticilar ve endustriyel komiteler bu
anlasmalari gelistirirler ve firmalar bunlara uyan yazilimlar yazmaya
calisirlar. Aglar heterojen oldukca, degisik sistemlerin kontrolu ve
yonetimi daha zor olur. Denenmis ve dogrulanmis standartlarin olmasina
ragmen, boyle karma aglari yonetmek hala karmasik bir istir.
Aglar
verileri guvenilir sekilde kullanmak icin protokollere ihtiyac duyarlar.
Ag protokolleri kullanicilara gorunmese de, protokol mimarisi bir LAN
veya WAN planlanirken ve kurarken secmemiz gereken en onemli parcalardan
biridir.

1. SPX/iPX Protokolu
SPX/iPX diger ag iletisim
protokolleri gibi tek bir protokol degildir, fakat bilgisayarlari
birbirine baglayan bir standart prosedurler takimidir. Pratikte, her
protokol seti mesaji, veya paketi, adresleme, alindi veya yonlendirme
bilgisi gibi belirli bir yapida bicimlendirir. Paketler genelde uc dort
katman derinlikte yuvarlanirlar, boylece her birinin belirli bir
fonksiyonu olan paketler ic ice bulunabilir.
Protokolun iPX bolumu
NetWare dugumleri arasinda paketlerin adreslenmesinden sorumludur, fakat
onlar icin herhangi bir sayma ya da hesaplama yapmaz. Kullanildiginda,
SPX iPX paketlerini kapsuller ve varis noktasindaki verileri kabul eder.
Ag dosya transferi veya elektronik posta gibi garantili teslimat
isteyen bazi uygulamalar veri bloklarini SPX araciligiyla
adresleyebilirler. Kendi iletisimlerini takip edebilen uygulamalar basta
olmak uzere bir cok uygulama iPX'i kullanir cunku daha verimlidir ve
aga daha az asiri yuk iletir.
Novell'in iPX'i genelde DOS veya
Windows uygulamalari tarafindan istenen nispeten kucuk veri paketleri
icin (512 byte'a kadar) hizli ve verimlidir. Fakat kucuk veri paketleri
daha yavas ve pahali ag-ici hatlara sahip genis alan aglarda arzu
edilmez cunku asiri yuk ekler. Yerel aglarda iPX TCP/iP'den daha
verimlidir. SPX/iPX kisiler tarafindan tayin edilen bagimsiz ag
adreslerine bel baglamaz ve yuklenmesi ve kullanmasi TCP/iP'den daha
kolaydir. (Frank J., Network Sistemleri ve Bilgisayar baglanti
kilavuzu,s. 55, 56, 57, 58, 172, 173, 174)

2. TCP/iP Protokolu
TCP/iP,
birbirinden farkli yapida aglarin iletisimini saglayan, ayni zamanda
internet'te kullanilan en yaygin protokoldur. TCP/iP ismini icinde yer
alan en onemli iki alt protokolden alir. TCP (Transmission Control
Protocol ) ve iP (internet Protocol). (internet)
TCP/iP protokolu
A.B.D.'de Department Defense (DoD) tarafindan binlerce farkli
bilgisayari birbirine baglamak icin gelistirilmis acik bir standarttir.
SPX/iPX gibi TCP/iP de bir tek protokol degildir, fakat iletisim
hizmetlerini kontrol etmek uzere tasarlanmis bir protokoller takimidir.
SPX/iPX'in aksine TCP/iP gercek anlamda heterojen aglarda degisik tipte
bilgisayarlar arasinda iletisimi saglamak icin tasarlanmistir.
TCP
(Transmission Control Protocol ), gonderilen bilgilerin yerine
ulasmasindan sorumludur. iP (internet Protocol), iP paketlerinin
(datagram) olusturulmasi ve adres bilgilerinin yerlestirilmesi ile
ilgilenir, hata kontrolu ve duzeltilmesi gibi islemleri TCP'ye
birakmistir. Bunun yaninda datagramlarin yonlendirilmesinden sorumludur.
(internet)
TCP/iP'nin iP bolumu ag dugumleri arasinda adreslemeyi
ele alir. iPX ve iP'nin her ikisi de verinin gonderilme alinma
mekanizmalarini saglar. iPX gibi iP'de verinin teslimatini garanti
etmez. iP'nin basit ama cok onemli bir faydasi ag-ici bir hatta buyuk
veri bloklarini verimli bir sekilde tasiyabilmesidir. Bir iP paketi
65.535 byte'a kadar cikabilir ve bu da bir iPX paketinin yuz katindan
fazladir.
Bir iP paketinde (Datagram) gonderilecek bilginin yani
sira, o paketin uzunlugu ve gidecegi noktanin 32bit'ten olusan iP adresi
yer alir. iP adresleri 8 bitlik 4 kisima ayrilir ve bu 8 bit 0-255
arasi bir sayi ile gosterilir. ornek iP adresi olarak 192.168.10.1
verilebilir. Bu iP adresleme sistemi iP v4 olarak adlandirilir. iP
adresleri Class A, Class B ve Class C olarak adlandirilan uc sinifa
ayrilmistir. Class A sinifi adresler, 0.0.0.0 ile 127.255.255.255
arasinda degisir. Bu adresler 65534'den fazla kullanicili aglar icin
kullanilir. Class B sinifi adresler, 128.000 ile 191.255.255.255
arasinda degisir ve 255 ile 65534 kullanici arasinda degisen aglar icin
kullanilirlar. Class C sinifi adresler 255'ten az sayida kullanicili
aglar icin ayrilmistir ve 192.0.0.0 ile 223.255.255.255 arasinda
degisir.
Her iP adresinin bir de Netmask Adresi bulunur. Genelde
Class C sinifi icin kullanilan Netmask Adresi 255.255.255.0 dir. 10-15
kullanicili aglar icin bir Class C sinifi adres vermek diger adreslerin
bosa gitmesi anlamina gelmektedir. Netmask Adresleri degistirilerek
Class C sinifi adresler bolunmekte ve zaten kisitli olan iP adresleme
sistemi daha verimli olarak kullanilabilmektedir. Bu isleme Subnetting
adi verilir. iP ve adreslerin tukenmesi durumunda iP v6 adi verilen yeni
bir adresleme sistemi gundemdedir. (internet)
TCP/iP protokolu iP
paketlerini kapsuller ve iletisim hizmetlerine baglanmayi saglarlar. TCP
ayni zamanda iP de olmayan teslim etme garantisini de saglar. FTP,
Telnet ve SMTP gibi diger TCP/iP hizmet ve yardimci programlarinin hepsi
veri tasimak icin isteklerini TCP'ye bildirir. Netware LAN'larda cok az
kullanilan SPX'in aksine, TCP TCP/iP ortaminda cogu uygulamalar
tarafindan kullanilir cunku onlarin yaraticilari daha az guvenilir
baglantilarda calismayi beklemislerdir.
TCP/iP'nin en onemli
noktalarindan biri de yonlendirme islemidir. Router'lar bunyelerinde
bulunan adres tablolarindaki adresler ile kendilerine gelen iP
paketindeki adres arasinda karsilastirma yapar. Bu adres yerel bir
kullaniciya ait ise yonlendirme yapilmaz, farkli bir aga ait ise o aga
yonlendirilir. Eger adres tablosunda yer almiyorsa Default Gateway adi
verilen adrese yonlendirilir. ornek olarak; internet'te, bir adres
internet Router'inin adres tablosunda yoksa default gateway olarak
tanimlanan daha buyuk adres tablosuna sahip bir Router'a yonlendirilir.
Bu zincir tum internet'e bagli adreslerin tutuldugu omurga Router'lara
kadar gidebilmektedir.(internet)
TCP pencereleme adli bir teknikle
verimliligi artirir. Bununla butun paketlerin alindi-bildirimini
pencerede izlerken belirli sayida paket iletebilir. Penceredeki
paketlerin sayisi iletisimin basari derecesine gore degisir. Netware
ayni genel prensibi kullanan paket patlama adli benzer bir ozellik
icerir; bununla beraber paket patlama yuksek seviyeli Netware Core
Portokolunun bir parcasidir, SPX veya iPX'in degil.
TCP/iP'nin
SPX/iPX'e gore en belirgin avantaji milyonlarca farkli bilgisayari bir
kuresel ag uzerinden birlestirebilme yetenegidir. Yaklasik uc milyon
bilgisayarin birbirine bagli oldugu internet TCP/iP'nin gucunu gosteren
en iyi ornektir. Agdaki bilgisayarlarin ve hizmetlerin takibini yayin
teknigi ile yapan SPX/iPX'ten farkli olarak , TCP/iP bir dizi esi
olmayan 32-bit adres kullanir. Bir TCP/iP aginda her dugumun tek bir
adresi olmalidir ve organizasyonda bir kisi tayin edilen bu adresleri
takip etmelidir.
Pratikte, SPX/iPX yuksek hizda, guvenilir iletisim
cihazlari ile baglanmis PC-tabanli LAN'lar veya WAN'lar icin kendini
kanitlamis bir standarttir. TCP/iP daha dusuk islem gucu ve guvenirligi
olan genisletilmis aglar uzerinden farkli bilgisayar sistemlerinin
baglanilmasinda tercih edilir. TCP/iP'nin en cazip tarafi sistemleri
birbirine baglama yetenegidir.
TCP/iP protokolunde tum bilgisayarlar
32 bitlik "ozgun" bir iP numarasina sahip olacak sekide adreslenirler
(buradan cikarilabilecek teorik bir sonuc ise internete ayni anda bagli
olabilecek bilgisayar sayisinin en fazla 232 = 4,294,967,296
olabilecegidir) Bunu bir ornekle ele alirsak, internet uzerinde
3,559,735,316 sayisi ile adreslenmis bir bilgisayar dusunelim. Bu
sayinin heksadesimal karsiliginin D42D4014 oldugunu kolaylikla
hesaplayabiliriz. Bu sekilde bir gosterimin hemen hic kimseye birsey
ifade etmeyecegi sanirim oldukca acik bir sekilde gorulmektedir. Bu
yuzden su sekilde bir yol izlenir, bu 32 bitlik adres 8 bitlik adresler
halinde 4'e ayrilip (D4 2D 40 14 seklinde), daha alisildik bir sayi
sistemiyle calisabilmek icin desimale cevrilirler (0xD4 = 212, 0x2D =
45, 0x40 = 64 ve 0x14=20). Bu gosterim son olarak aralara konan bir
nokta ile birlestirilir ve sonuc olarak iP numarasi olarak tanimlanan
notasyona ulasilir, yani internet uzerinde 3,559,735,316 sayisi ile
adreslenmis bilgisayar 212.45.64.20 iP nolu bilgisayardir. Benzer bir
yaklasimi tersten izleyecek olursak A.B.C.D iP nosuna sahip oldugu
bilinen bir bigisayarin gercek adresi, A * 224 + B * 216 + C * 28 + D
sekline hesaplanir.
ornegimizden yola cikarsak 212.45.64.20 icin gercek adres 212 * 224 + 45 * 216 + 64 * 28 + 20 = 3,559,735,316 'dir.
iP
numarasinin bu sekildeki gosterilimi aslinda internet trafiginin
yonunun nasil bulundugu konusunda hicbirsey ifade etmez elbette, bir
yigin halinde bulunan 4 milyarin uzerindeki adresin bir kisim gruplara
ayrilmasi zorunludur. Trafigin yonunun belirlenmesi ancak paketlerin
belli iP gruplarindan gelmesi ve belli gruplara yonelmesi ile mumkun
olabilecektir. Bu durumda her iP paketi, kendi numarasinin bagli oldugu
gruplar icin tanimlanmis kurallara gore hareket eder. Yapilan gruplama
islemine ise subnetting adi verilir. Bu islem sirasinda iP adresi ait
oldugu grubu ve bu grubun uyeleri arasinda kacinci sirada oldugunu
belirtmek uzere iki kisma ayrilir. ilk kisma network numarasi, ikinci
kisma ise uc
Adresin adi verilir ve islem su sekilde gerceklesir.
Tum
internet iP blogunu 255 kisma ayirmayi istedigimizi dusunelim, bu
gruplama sonucunda ortaya cikacak iP numaralarinin 1.x.y.z, 2.x.y.z,
……,255.x.y.z seklinde olacagi kolay bir akil yurutme ile
gorulebilmektedir. Bu tanimlamada elde edilen iP numaralarinin
olusturdugu bloklarin her birine subnet veya network adi verilmektedir
ve 1.0.0.0 networku, 2.0.0.0 network'u vs seklinde telaffuz
edilmektedir. Bu durumda ornegin 2 ile baslayan butun iP numaralarinin
(2.x.y.z) 2.0.0.0 networku'nun parcasi oldugu kolayca anlasilabilir.
Dikkati cekmesi gereken bir nokta elde edilen bloklarin hala devasa
boyularda olduklaridir (224 = 16,777,216) ve bu bloklar kendi iclerinde
daha fazla bolunmeye tabi tutulabilirler, ornegin 1.0.0.0 networku'nu
1.0.0.0, 1.1.0.0, ….. 1.254.0.0, 1.255.0.0 seklinde 255 ayri networke
ayirmak da mumkundur, ayni sekilde 1.1.0.0 networku'nu de 1.1.1.0,
1.1.2.0,…..1.1.255.0 vs seklinde daha da kucultmek mumkundur, bu isleme
her blokta 2 hatta 1 iP kalincaya kadar devam edilebilir. Burada onemli
nokta bu blok buyuklerinin ihtiyaca gore belirlenmesi geregi ve her
blogun bir ust blogun alt kumesi olmasidir. Daha detayli aciklarsak,
1.0.0.0 networkunden bahsediyor iseniz otomatik olarak 1.1.0.0
networkunden ve 1.10.5.0
networkunden de bahsediyorunuz demektir.
iP
numarasini network numarasi ve uc adresi olarak ikiye boldugumuzu
yukarida soylemistik, bunlari orneklerle aciklaylim, test amaciyla
sectigimiz 212.45.64.20 iP numarasindan yola cikarsak, bu iP'nin hem
212.0.0.0 hem 212.45.0.0 hem de 212.45.64.0 networklerinde yer alan bir
iP oldugu soylenebilir. Burada kritik nokta network numarasi olarak
hangisinin alinacagi (212, 212.45, 212.45.64) daha da onemlisi buna
nasil karar verilecegidir. Acikca gorulen odur ki bunu bilmek yalnizca
iP numarasi ile mumkun olmamaktadir. Bu nedenle iP numarasinin hangi
bitlerinin network numarasinini temsil ettigini, hangilerinin ise uc
adresini olusturdugunu tanimlayacak baska bir bilgiye ihtiyac
duyulmaktadir. Buna "subnet mask" adi verilmektedir. cogu zaman
kullanicilarin kafasini karistirmakla beraber aslinda anlami ve
kullanimi son derece aciktir.
Subnet mask'i network numarasinin
bulundugu bit pozisyonlarinda 1, kalan pozisyonlarda 0 bulunduran bir
sayi olarak tarif edebiliriz.
ornegin 212.45.64.20 iP'sini alt
bolumlemeye gitmeden 212.0.0.0 blogunun bir parcasi olarak gormek
istiyorsak, network adresini yalnizca ilk 8 bitin olusturdugunu
soyluyoruz demektir. Bu durumda subnet maskimiz 8 tane 1 ve 24 tane 0
'dan olusacaktir (toplam 32'yi verecek sekilde).
Subnet mask (binary) : 11111111 00000000 000000000 0000000
Subnet mask (desimal) : 255 0 0 0
Subnet mask : 255.0.0.0
Ya
da 212.45.0.0 blogunun bir parcasi olmasini istiyorsak, bu kez network
adresini ilk 16 biti ile tanimlamamiz gerekecektir, bu durumda subnet
mask 16 tane 1 ve 16 tane 0'dan olusacaktir.
Subnet mask (binary) : 11111111 11111111 000000000 0000000
Subnet mask (desimal) : 255 255 0 ; 0
Subnet mask : 255.255.0.0
Son
olarak, 212.45.64.0 blogu icin ayni hesaplamayi yaparsak, network
adresi ilk 24 bitte bulunacaktir. Subnet mask ise 24 tane 1 ve 8 tane
0'dan olusacaktir.
Subnet mask (binary) : 11111111 11111111 11111111 0000000
Subnet mask (desimal) : 255 255 255 0
Subnet mask : 255.255.255.0
Burada
subnet mask'i belitrmek icin kullanilan farkli bir yontemden bahsetmek
gerekir, bu da "/" ayraci ile iP numarasina ya da network numarasina
eklenen bir sayidir (212.45.64.20/25 veya 212.45.64.0/19 gibi). Burada
verilen sayi subnet maskta ilk kac bitin 1 oldugunu gosterir. ornegin
/8, 8 tane 1, 24 tane 0 anlatir, bu da 255.0.0.0 netmaskinin
esdegeridir, yine benzer sekilde /16, 16 tane 1, 16 tane sifiri
tanimladigi icin 255.255.0.0'in, /24 de 255.255.255.0'in esdeger
gosterimleridir. (internet)

2.1 TCP/iP Katmanlari
TCP/iP
katmanlardan olusan bir protokoller kumesidir. Her katman degisik
gorevlere sahip olup altindaki ve ustundeki katmanlar ile gerekli bilgi
alisverisini saglamakla yukumludur. Asagidaki sekilde bu katmanlar bir
blok sema halinde gosterilmektedir.



TCP/iP katmanlarinin
tam olarak ne oldugu, nasil calistigi konusunda bir fikir sahibi
olabilmek icin bir ornek uzerinde inceleyelim:
TCP/iP nin
kullanildigi en onemli servislerden birisi elektronik postadir
(e-posta). E- posta servisi icin bir uygulama protokolu belirlenmistir
(SMTP). Bu protokol e- posta'nin bir bilgisayardan bir baska bilgisayara
nasil iletilecegini belirler. Yani e- postayi gonderen ve alan kisinin
adreslerinin belirlenmesi, mektup iceriginin hazirlanmasi vs. gibi.
Ancak e-posta servisi bu mektubun bilgisayarlar arasinda nasil
iletilecegi ile ilgilenmez, iki bilgisayar arasinda bir iletisimin
oldugunu varsayarak mektubun yollanmasi gorevini TCP ve iP katmanlarina
birakir. TCP katmani komutlarin karsi tarafa ulastirilmasindan
sorumludur. Karsi tarafa ne yollandigi ve hatali yollanan mesajlarin
tekrar yollanmasinin kayitlarini tutarak gerekli kontrolleri yapar. Eger
gonderilecek mesaj bir kerede gonderilemeyecek kadar buyuk ise (ornegin
uzunca bir e-posta gonderiliyorsa) TCP onu uygun boydaki segment'lere
(TCP katmanlarinin iletisim icin kullandiklari birim bilgi miktari)
boler ve bu segment'lerin karsi tarafa dogru sirada, hatasiz olarak
ulasmalarini saglar. internet uzerindeki tek servis e-posta olmadigi
icin ve segment'lerin karsi tarafa hatasiz ulastirilmasini saglayan
iletisim yontemine tum diger servisler de ihtiyac duydugu icin TCP ayri
bir katman olarak calismakta ve tum diger servisler onun uzerinde yer
almaktadir. Boylece yeni bir takim uygulamalar da daha kolay
gelistirilebilmektedir. ust seviye uygulama protokollerinin TCP
katmanini cagirmalari gibi benzer sekilde TCP de iP katmanini
cagirmaktadir. Ayrica bazi servisler TCP katmanina ihtiyac duymamakta ve
bunlar direk olarak iP katmani ile gorusmektedirler. Boyle belirli
gorevler icin belirli hazir yordamlar olusturulmasi ve protokol
seviyeleri insa edilmesi stratejisine 'katmanlasma' adi verilir.
Yukarida verilen ornekteki e- posta servisi (SMTP), TCP ve iP ayri
katmanlardir ve her katman altindaki diger katman ile konusmakta diger
bir deyisle onu cagirmakta ya da onun sundugu servisleri kullanmaktadir.
En genel haliyle TCP/iP uygulamalari 4 ayri katman kullanir. Bunlar:
- Bir uygulama protokolu, mesela e-posta
- ust seviye uygulama protokollerinin gereksinim duydugu TCP gibi bir protokol katmani
- iP katmani. Gonderilen bilginin istenilen adrese yollanmasini saglar.
- Belirli bir fiziksel ortami saglayan protokol katmani. ornegin Ethernet, seri hat, X.25 vs.

2.1.1 TCP katmani
TCP'nin
("transmission control protocol-iletisim kontrol protokolu") temel
islevi, ust katmandan (uygulama katmani) gelen bilginin segmentler
haline donusturulmesi, iletisim ortaminda kaybolan bilginin tekrar
yollanmasi ve ayri siralar halinde gelebilen bilginin dogru sirada
siralanmasidir. iP ("internet protocol") ise tek, tek datagramlarin
yonlendirilmesinden sorumludur. Bu acidan bakildiginda TCP katmaninin
hemen, hemen tum isi ustlendigi gorulmekle beraber (kucuk aglar icin bu
dogrudur) buyuk ve karmasik aglarda iP katmani en onemli gorevi
ustlenmektedir. Bu gibi durumlarda degisik fiziksel katmanlardan gecmek,
dogru yolu bulmak cok karmasik bir is halini almaktadir.
Birden
fazla kisinin ayni sisteme ulasmak istemesi durumunda neler olacak?
Dogal olarak bir segment'i dogru varis noktasina ulastirmak tek basina
yeterli degildir. TCP bu segment'in kime ait oldugunu da bilmek
zorundadir. "Demultiplexing" bu soruna care bulan yontemdir. TCP/iP 'de
degisik seviyelerde "demultiplexing" yapilir. Bu islem icin gerekli
bilgi bir seri "baslik" (header) icinde bulunmaktadir. Baslik,
datagram'a eklenen basit bir kac octet'den olusan bir bilgiden
ibarettir. Yollanmak istenen mesaji bir mektuba benzetecek olursak
baslik o mektubun zarfi ve zarf uzerindeki adres bilgisidir. Her katman
kendi zarfini ve adres bilgisini yazip bir alt katmana iletmekte ve o
alt katmanda onu daha buyuk bir zarfin icine koyup uzerine adres yazip
diger katmana iletmektedir. Benzer islem varis noktasinda bu sefer ters
sirada takip edilmektedir.
Bir ornek vererek aciklamaya calisirsak:
Asagidaki noktalar ile gosterilen satir bir noktadan diger bir noktaya
gidecek olan bir dosyayi temsil etsin,
ooooooooooooooo
TCP katmani bu dosyayi tasinabilecek buyuklukteki parcalara ayirir:
ooo ooo ooo ooo ooo
Her
segment'in basina TCP bir baslik koyar. Bu baslik bilgisinin en
onemlileri 'port numarasi' ve 'sira numarasi' dir. Port numarasi,
ornegin birden fazla kisinin ayni anda dosya yollamasi veya karsidaki
bilgisayara baglanmasi durumunda TCP'nin herkese verdigi farkli bir
numaradir. uc kisi ayni anda dosya transferine baslamissa TCP, 1000,
1001 ve 1002 "kaynak" port numaralarini bu uc kisiye verir boylece
herkesin paketi birbirinden ayrilmis olur. Ayni zamanda varis
noktasindaki TCP de ayrica bir "varis" port numarasi verir. Kaynak
noktasindaki TCP nin varis port numarasini bilmesi gereklidir ve bunu
iletisim kuruldugu anda TCP karsi taraftan ogrenir. Bu bilgiler
basliktaki "kaynak" ve "varis" port numaralari olarak belirlenmis olur.
Ayrica her segment bir "sira" numarasina sahiptir. Bu numara ile karsi
taraf dogru sayidaki segmenti eksiksiz alip almadigini anlayabilir.
Aslinda TCP segmentleri degil octet leri numaralar. Diyelim ki her
datagram icinde 500 octet bilgi varsa ilk datagram numarasi 0, ikinci
datagram numarasi 500, ucuncusu 1000 seklinde verilir. Baslik icinde
bulunan ucuncu onemli bilgi ise "kontrol toplami" (Checksum) sayisidir.
Bu sayi segment icindeki tum octet ler toplanarak hesaplanir ve sonuc
basligin icine konur. Karsi noktadaki TCP kontrol toplami hesabini
tekrar yapar. Eger bilgi yolda bozulmamissa kaynak noktasindaki
hesaplanan sayi ile varis noktasindaki hesaplanan sayi ayni cikar. Aksi
takdirde segment yolda bozulmustur bu durumda bu datagram kaynak
noktasindan tekrar istenir.

2.1.2 iP katmani
TCP katmanina
gelen bilgi segmentlere ayrildiktan sonra iP katmanina yollanir. iP
katmani, kendisine gelen TCP segmenti icinde ne oldugu ile ilgilenmez.
Sadece kendisine verilen bu bilgiyi ilgili iP adresine yollamak
amacindadir. iP katmaninin gorevi bu segment icin ulasilmak istenen
noktaya gidecek bir "yol" (route) bulmaktir. Arada gecilecek sistemler
ve gecis yollarinin bu paketi dogru yere gecirmesi icin kendi baslik
bilgisini TCP katmanindan gelen segment'e ekler. TCP katmanindan gelen
segmentlere iP basliginin eklenmesi ile olusturulan iP paket birimlerine
datagram adi verilir. iP basligi eklenmis bir datagram asagidaki
cizimde gosterilmekted

iP Datagram

iP basligini "i" ile gosterecek olursak iP katmanindan cikan ve TCP verisi tasiyan bir datagram su hale gelir:
iT...iT...iT...iT...iT...
Basliktaki
"Yasam suresi" (Time to Live) alani iP paketinin yolculugu esnasinda
gecilen her sistemde bir azaltilir ve sifir oldugunda bu paket yok
edilir. Bu sayede olusmasi muhtemel sonsuz donguler ortadan kaldirilmis
olur. iP katmaninda artik baska baslik eklenmez ve iletilecek bilgi
fiziksel iletisim ortami uzerinden yollanmak uzere alt katmana (bu
Ethernet, X.25, telefon hatti vs. olabilir) yollanir.

2.1.3 Fiziksel katman
Ethernet
kendine has bir adresleme kullanir. Ethernet tasarlanirken dunya
uzerinde herhangi bir yerde kullanilan bir Ethernet kartinin tum diger
kartlardan ayrilmasini saglayan bir mantik izlenmistir. Ayrica,
kullanicinin Ethernet adresinin ne oldugunu dusunmemesi icin her
Ethernet karti fabrika cikisinda kendisine has bir adresle piyasaya
verilmektedir. Her Ethernet kartinin kendine has numarasi olmasini
saglayan tasarim 48 bitlik fiziksel adres yapisidir. Ethernet kart
ureticisi firmalar merkezi bir otoriteden uretecekleri kartlar icin
belirli buyuklukte numara bloklari alir ve uretimlerinde bu numaralari
kullanirlar. Boylece baska bir ureticinin karti ile bir cakisma meydana
gelmez. Ethernet teknoloji olarak yayin teknolojisini (broadcast medium)
kullanir. Yani bir istasyondan Ethernet ortamina yollanan bir paketi o
Ethernet agindaki tum istasyonlar gorur. Ancak dogru varis noktasinin
kim oldugunu, o ag'a bagli makinalar Ethernet basligindan anlarlar. Her
Ethernet paketi 14 octet'lik bir basliga sahiptir. Bu baslikta kaynak ve
varis Ethernet adresi ve bir tip kodu vardir. Dolayisiyla ag uzerindeki
her makina bir paketin kendine ait olup olmadigini bu basliktaki varis
noktasi bilgisine bakarak anlar (Bu Ethernet teknolojisindeki en onemli
guvenlik bosluklarindan birisidir). Bu noktada Ethernet adresleri ile
internet adresleri arasinda bir baglanti olmadigini belirtmekte yarar
var. Her makina hangi Ethernet adresinin hangi internet adresine
karsilik geldigini tutan bir tablo tutmak durumundadir (Bu tablonun
nasil yaratildigi ilerde aciklanacaktir). Tip kodu alani ayni ag
uzerinde farkli protokollerin kullanilmasini saglar. Dolayisiyla ayni
anda TCP/iP, DECnet, iPX/SPX gibi protokoller ayni ag uzerinde
calisabilir.
Her protokol basliktaki tip alanina kendine has
numarasini koyar. Kontrol toplami (Checksum) alanindaki deger ile komple
paket kontrol edilir. Alici ve vericinin hesapladigi degerler birbirine
uymuyorsa paket yok edilir. Ancak burada kontrol toplami basligin icine
degil de paketin sonuna konulur. Ethernet katmaninda islenip gonderilen
mesaj ya da bilginin (Bu bilgi paketlerine frame adi verilir) son hali
asagidaki duruma gelir:

Ethernet Paketi
Ethernet basligini "E" ile ve Kontrol toplamini "C" ile gosterirsek yolladigimiz dosya su sekli alir:
EiT...C EiT...C EiT...C EiT...C EiT...C
Bu
paketler (frame) varis noktasinda alindiginda butun basliklar uygun
katmanlarca atilir. Ethernet arayuzu Ethernet baslik ve kontrol
toplamini atar. Tip koduna bakarak protokol tipini belirler ve Ethernet
cihaz surucusu (device driver) bu datagram'i iP katmanina gecirir. iP
katmani kendisi ile ilgili katmani atar ve protokol alanina bakar,
protokol alaninda TCP oldugu icin segmenti TCP katmanina gecirir. TCP
sira numarasina bakar, bu bilgiyi ve diger bilgileri iletilen dosyayi
orijinal durumuna getirmek icin kullanir. Sonucta bir bilgisayar diger
bir bilgisayar ile iletisimi tamamlar. (internet)

ozet Olarak bu
protokol UNiX isletim sisteminin on tanimli protokoludur. iki
protokolden olusur. TCP(Transmission Control Protocol) ve iP(internet
Protocol). Bunlardan TCP tasinacak paketin nasil tasinacagindan,
buyuklugunden ve guvenliginden sorumludur. iP ise paketin nereye ve
hangi yollardan tasinacagindan sorumludur. Bu protokollerin
ozelliklerini soyle siralayabiliriz:
1.Dunyada en cok kabul goren ve genellikle internet uygulamalarinda kullanilan bir protokoldur.
2.Sunucu/istemci mantigina en yakin protokoldur.
3.Paketlerin kucuk olmasi nedeniyle yerel agda pek tercih edilmeyen bir protokoldur.
4.Yonlendirilebilir bir protokoldur.
5.Yapilandirilmasi oldukca zordur.
6.Paketlerin
tasinmasinda meydana gelebilecek bozukluklari anlayip, bozulan kismi
sunucudan tekrar isteyebilmesi, guvenli bir protokol olmasini saglar.
7.Diger protokolleri tasiyabilmesi, cok amacli bir protokol olma ozelligi katar.(Teknik Egitim Ders notlari)

3. Ethernet encapsulation: ARP
internet
adresi ile iletisime gecmek icin hangi Ethernet adresine ulasmamiz
gerektigini belirlemek amaciyla kullanilan protokol ARP'dir ("Address
Resolution Protocol"). ARP aslinda bir iP protokolu degildir ve
dolayisiyla ARP datagramlari iP basligina sahip degildir. Varsayalim ki
bilgisayariniz 128.6.4.194 iP adresine sahip ve siz de 128.6.4.7 ile
iletisime gecmek istiyorsunuz. Sizin sisteminizin ilk kontrol edecegi
nokta 128.6.4.7 ile ayni ag uzerinde olup olmadiginizdir. Ayni ag
uzerinde yer aliyorsaniz, bu Ethernet uzerinden direk olarak
haberlesebileceksiniz anlamina gelir. Ardindan 128.6.4.7 adresinin ARP
tablosunda olup olmadigi ve Ethernet adresini bilip bilmedigi kontrol
edilir. Eger tabloda bu adresler varsa Ethernet basligina eklenir ve
paket yollanir. Fakat tabloda adres yoksa paketi yollamak icin bir yol
yoktur. Dolayisiyla burada ARP devreye girer. Bir ARP istek paketi ag
uzerine yollanir ve bu paket icinde "128.6.4.7" adresinin Ethernet
adresi nedir sorgusu vardir. Ag uzerindeki tum sistemler ARP istegini
dinlerler bu istegi cevaplandirmasi gereken istasyona bu istek
ulastiginda cevap ag uzerine yollanir. 128.6.4.7 istegi gorur ve bir ARP
cevabi ile "128.6.4.7 nin Ethernet adresi 8:0:20:1:56:34" bilgisini
istek yapan istasyona yollar. Bu bilgi, alici noktada ARP tablosuna
islenir ve daha sonra benzer sorgulama yapilmaksizin iletisim mumkun
kilinir. Ag uzerindeki bazi istasyonlar surekli agi dinleyerek ARP
sorgularini alip kendi tablolarini da guncelleyebilirler.

4. TCP disindaki diger protokoller: UDP ve iCMP
Yukarida
sadece TCP katmanini kullanan bir iletisim turunu acikladik. TCP
gordugumuz gibi mesaji segment'lere bolen ve bunlari birlestiren bir
katmandi. Fakat bazi uygulamalarda yollanan mesajlar tek bir datagram'in
icine girebilecek buyukluktedirler. Bu cins mesajlara en guzel ornek
adres kontroludur (name lookup). internet uzerindeki bir bilgisayara
ulasmak icin kullanicilar internet adresi yerine o bilgisayarin adini
kullanirlar. Bilgisayar sistemi baglanti kurmak icin calismaya
baslamadan once bu ismi internet adresine cevirmek durumundadir.
internet adreslerinin isimlerle karsilik tablolari belirli bilgisayarlar
uzerinde tutuldugu icin kullanicinin sistemi bu bilgisayardan bu adresi
sorgulayip ogrenmek durumundadir. Bu sorgulama cok kisa bir islemdir ve
tek bir segment icine sigar. Dolayisiyla bu is icin TCP katmaninin
kullanilmasi gereksizdir. Cevap paketinin yolda kaybolmasi durumunda en
kotu ihtimalle bu sorgulama tekrar yapilir. Bu cins kullanimlar icin TCP
nin alternatifi protokoller vardir. Boyle amaclar icin en cok
kullanilan protokol ise UDP'dir(User Datagram Protocol).
UDP
datagramlarin belirli siralara konmasinin gerekli olmadigi uygulamalarda
kullanilmak uzere dizayn edilmistir. TCP'de oldugu gibi UDP'de de bir
baslik vardir. Ag yazilimi bu UDP basligini iletilecek bilginin basina
koyar. Ardindan UDP bu bilgiyi iP katmanina yollar. iP katmani kendi
baslik bilgisini ve protokol numarasini yerlestirir (bu sefer protokol
numarasi alanina UDP'ye ait deger yazilir). Fakat UDP TCP'nin
yaptiklarinin hepsini yapmaz. Bilgi burada datagramlara bolunmez ve
yollanan paketlerin kayidi tutulmaz. UDP'nin tek sagladigi port
numarasidir. Boylece pek cok program UDP'yi kullanabilir. Daha az bilgi
icerdigi icin dogal olarak UDP basligi TCP basligina gore daha kisadir.
Baslik, kaynak ve varis port numaralari ile kontrol toplamini iceren tum
bilgidir.
Diger bir protokol ise iCMP'dir ("internet Control
Message Protocol"). iCMP, hata mesajlari ve TCP/iP yaziliminin bir takim
kendi mesaj trafigi amaclari icin kullanilir. Mesela bir bilgisayara
baglanmak istediginizde sisteminiz size "host unreachable" iCMP mesaji
ile geri donebilir. iCMP ag hakkinda bazi bilgileri toplamak amaci ile
de kullanilir. iCMP yapi olarak UDP'ye benzer bir protokoldur. iCMP de
mesajlarini sadece bir datagram icine koyar. Bununla beraber UDP'ye gore
daha basit bir yapidadir. Baslik bilgisinde port numarasi bulundurmaz.
Butun iCMP mesajlari ag yaziliminin kendisince yorumlanir, iCMP
mesajinin nereye gidecegi ile ilgili bir port numarasina gerek yoktur.
iCMP 'yi kullanan en populer internet uygulamasi PiNG komutudur. Bu
komut yardimi ile internet kullanicilari ulasmak istedikleri herhangi
bir bilgisayarin acik olup olmadigini, hatlardaki sorunlari aninda test
etmek imkanina sahiptirler. su ana kadar gordugumuz katmanlari ve bilgi
akisinin nasil oldugunu asagidaki sekilde daha acik izleyebiliriz.
(internet)

Katmanlar arasi bilgi akisi

5. NETBEUi Protokolu
iBM tarafindan gelistirilmis ve Microsoft'un yerel aglar icin tercih ettigi bir protokoldur. Bazi ozellikleri sunlardir:
1.20-30 bilgisayardan olusmus kucuk LAN'lar icin gelistirilmistir.
2.Yonlendirilemeyen protokoldur.
3.istemci/sunucu mantigina uymaz.
4.Buyuk paketlerin tasinmasi, yerel aglarda tercih edilmesine yol acar.
5.Yapilandirilmasi oldukca kolaydir.(Teknik egitim Ders notlari)
Bu
protokol 20-200bilgisayardan olusan kucuk LAN'lar icin gelistirilmis
bir protokoldur. Gateway'ler (gecit) araciligiyla diger LAN
segmentlerine ve mainframe'lere baglanir. Ancak NetBEUi protokolu
routable (yonlendirilebilir) degildir. Bu nedenle NetBEUi kullanan iki
bilgisayar birbirine routing'le degil, bridging'le baglanir.

6.NWLink Protokolu
Nowell
iPX/SPX protokolunun NDiS uyumlu olanidir. ozellikle Netware ile olan
baglantida kullanilir. NWLink sadece bir protokoldur. Netware server'de
bulunan bir dosyaya ya da yaziciya dogrudan ulasimi saglamaz. NWLink
yaygin olarak kullanilir. Buyuk alanlarda ve cok sayida istemciye
kapsayabilir. (cubukcu, Her yonuyle Windows NT,s.339)


Kaynak : Network ve İnternet Kitabım.

Umarım Yararlı Olur.
Saygılar...

Win98 -> Win98 Ağını Oluşturmak

Merhaba
arkadaşlar.Günümüzde çoğu kullanıcı işletim sistemi olarak Win98
kullanıyor.Konumuz Network olduğu için,Win98 de Networkun nasıl
oluşturulacağını anlatacağım.Anlatacaklarım üzerinde hiçbir işletim
sistemi bulunmayan bir bilgisayara Win98i yüklemek ve ağ
oluşturmaktır.Uzun süre kullanılan işletim sistemine Ağ kurmayı tavsiye
etmiyorum.Yüklediğiniz ve kaldırdığınız programların Windowsta hata
oluşturmasına neden olabilir.

Formatlanmış ve win98 yüklenmiş
bilgisayarınızda bulunan ethernet kartını doğru takıp ve driverini doğru
yüklediyseniz,masaüstünde Ağ Komşuları simgesi
çıkar.Buna sağ tıklayıp özelliklerine girin.Kendiliğinden bazı kısımlar
yüklenir.(İstemci+tcp/ıp+ağ istemcisi)Bu yüklü olanlara
ilaveten,isteğinize göre IPX/SPX ve NETBEUI kısımları
yüklenir.Bunu yani IPXi yükleyin.Neyse ana makinanızda modeminiz takılı
olması lazım.Yani internetiniz.Amacımız interneti diğer bilgisayara
paylaştırmak.Bunu yapmak için,Denetim masasından program ekle/kaldıra
gelin.Buradan Windows kur a.Buradan İnternet araçlarını iki kere
tıklayın.Karşınıza yeni bir diyalog kutusu çıkar.Buradan internet
bağlantı paylaşımı nı seçin ve tamam deyin.Yükleyin.Karşınıza bir
iletişim kutusu çıkar.Donanım aygıtlarınıza göre gerekli yerleri seçin
ve devam edin...
Bunuda yaptıktan sonra Ağ Bğlantıları özelliklerinde aynen şunlar karşınıza çıkması lazım.
--------------------------------------------------------------------------------
Microsoft Ağları İçin İstemci
Microsoft Family Oturum Açma
Çevirmeli Bağdaştırıcı
İnternet Bağlantı Paylaşımı
xxxxxx (ethernet kartınız).......
xxxxxx (modeminiz ).......
İnternet Bağlantı paylaşımı > Çevirmeli Bağdaştırıcı
İnternet Bağlantı Paylaşımı > İnternet Bağlantı Paylaşımı
İnternet Bağlantı Paylaşımı > Ethernet kartınız ................
İnternet Bağlantı Paylaşımı> modeminiz ................
IPX/SPX uyumlu iletişim kuralları > Çevirmeli.......
IPX/SPX uyumlu iletişim kuralları > İnternet Bağ........
IPX/SPX uyumlu iletişim kuralları > Ethernetiniz ..........
IPX/SPX uyumlu iletişim kuralları > modeminiz ..........
TCP/IP(Ana) -> ethernetiniz ..........
TCP/IP (Paylaştırılmış) > modeminiz ........
TCP/IP > Çevirmeli Bağ....
TCP/IP > İnternet Bağlantı Paylaşımı
Microsoft Ağları için Dosya ve Yazıcı Paylaşımı
------------------------------------------------------------------------------
Bunları görüyorsanız buraya kadar herşey tamam demektir.Şimdi sırada IP adresi belirtmekte.TCP/IP (Ana) Özelliklerine gelin.IP adresi bölümüne 192.168.0.1 ve alt ağ maskesinede 255.255.255.0 adresini verin.Uygulayın ve bilgisayarı yeniden başlatın.IP adresini sadece buraya vereceksiniz.Ağ Komşuları özelliklerinde Birincil Ağ Oturumu seçeneğinde Windows Family Oturum Açma yı seçin.Bu seçeneği diğer bilgisayardada seçin.
Ana
bilgisayarınızda işlemlerimiz bu kadar.Şimdi gelelim diğer
makinemize.Burada ethernet kartınızı tanıtın.Masaüstündeki ağ
komşularına sağ tıklayın ve özelliklerden IPXi yükleyin.Bil. yeniden
başlatın.Tekrar ağ komşuları özelliklerine girin ve birincil ağ oturumu
seçeneğini ana bilgisayardaki gibi yapın.

Ağınız bu kadar.Şimdi
ana bilgisayarınızdan ağ komşularına girin.Diğer bilgisayarı ve
kendisini görüyor olması lazım.Ve diğer bilgisayarında internete giriyor
olması lazım.

Bazı kullanıcılar sadece ağ oluşturmak
isterler.İnterneti paylaştırmak istemezler.Sadece bunu yapmak
için,yukarıda anlatılanlarda internet bağlantı paylaşımı dışındaki
herşeyi uygulayın.


WinXP -> Win98 Ağını Oluşturmak

Aşağıda
anlatılan konuda Windows XP Proffesyonel ve Windows 98 second Edition
kullanılmıştır.Bu konu bizzat denenerek buraya aktarılmıştır.
-------------------------------------------------------------------------------------
İlk önce ana makineyi oluşturalım.Yani WindowsXP yi kuralım.Bağlantı paylaşımımızı Windows XPden yapacağız.
Makinenizin BIOS ayarlarından Firtst Boot Device ayarını Cd-ROM yapın.Çünkü WindowsXPyi Ms-Dostan
E:\kur
olarak kuramazsınız.Cd sürücünüzden Boot yaptırarak kurmalısınız.Cdyi
takın ve XPyi kurmaya başlayın.Kurulumun ortasına kadar herşey Win98
gibidir.Kurulumun ortasına doğru sizden Dil-Tarih ve saat ayarı
ister.Bunuda geçtikten sonra ileri zamanda Ağ ayarları başlıklı bir
diyalog kutusu ile karşılaşacaksınız.Burada

===============================================
Ağ Ayarları
* Normal Ayarlar
* Özel Ayarlar
isimli iki sekme göreceksiniz.Burada Normal Ayarları seçin ve ileri yapın.İkinci diyalog kutusunda şunları göreceksiniz.
Çalışma Grubu veya Bilgisayar Etki Alanı
*Hayır , bu bilgisayar ne bir ağ,nede etki alanı olmayan bir ağ üzerinde
.................. (Çalışma Grubu ismini giriniz)
*Evet , bu bilgisayarı aşağıdaki etki alanı üyesi yap.
..................
===============================================
Bu diyalog kutusundaki 1. seçeneği [Hayır] seçin ve ileri yapın.Karşınıza Yüksek hızlı bir bağlantı kuruluyor başlıklı bir diyalog kutusu çıkar ve bir süre sonra kapanır.
Evet WindowsXPyi kurarken yapılan ayar bu kadar.Sıra geldi WinXP açıldıktan sonraki ayarlara.

Windowsunuz
açılmadan yani masaüstünü görmeden önce bir sihirbazla
karşılaşacaksınız.Bu sihirbazda İnternet Explorer Ağ ayarlarını ,
Aktivasyon İşlemini yapacaksınız.Bu sihirbazın ortalarında sizden ağ
için IP adresi isteyecektir.Bunlara Otomatik seçeğini seçip ileri yapın.

Win XP açıldıktan sonra modeminizin
doğru yüklendiğinden emin olun.Şimdi sıra hem ağı kurmakta hemde
internet bağlantı paylaşımını yapmakta.Win98 deki gibi ayrı ayrı kurulum
yapmıyacağız.Bir kurulumla hem ağı hemde internet bağlantısını
kuracağız.
Masaüstünden yada başlattan Ağ Bağlantılarıma girin.Sol menüden Ev veya Küçük İşyeri Ağı Kuru seçin.Ağ Kurulum Sihirbazı karşınıza gelecektir.2 kere ileri yaptıktan sonra karşınıza şöyle bir diyalog kutusu gelecektir.

===============================================
Bağlantı Yöntemini Seçin

Bu bilgisayarı en iyi tanımlayan öğeyi işaretleyin:
* Bu bilgisayar doğrudan İnternete bağlanır.Ağımdaki diğer bilgisayarlar bu bilgisayar üzerinden İnternete bağlanır.
* Bu bilgisayar İnternete Ağımdaki bilgisayarla yada mesken ağ geçidiyle bağlanır.
* Diğer
===============================================

Burada
1. seçeneği seçin.Yani ağınızın internete bağlanma kaynağı bu
bilgisayar olacaktır.WinXP den Win98e paylaşım yaptığımız için 1.
seçeneği seçtik.Eğer Win98den Win XPye in. paylaşımı
yapsaydık,bağlantıyı almak için 2. seçeneği seçecektik.Bunuda geçtikten
sonra karşınıza şöyle bir diyalog kutusu çıkacaktır.

===============================================
İnternet bağlantınızı seçin.
Bağlantılar:
[ burada modeminizin markası yazacaktır. ]
[ burada Ethernet kartınızın markası yazacaktır]
===============================================

Buradan modeminizi
seçin.Dikkat edin,ethernet kartınızı seçmeyin!Kablo modem kullanıcıları
için extra bir ayar yoktur.Onlarda buradan modemlerini
seçmelidir.Burayıda tamamladıktan sonra şu şekil bir diyalog kutusuyla
karşılaşacaksınız.

===============================================
Bu bilgisayara bir ad ve açıklama yazın.
Bilgisayar Tanımı: [ ] (mesala: Bozkurtum Server)
Bilgisayar Adı : [ ] (mesala: Bozkurtum)

===============================================

Örnekte verildiği gibi isim verin.
Bir sonraki aşamada karşımıza şöyle bir diyalog kutusu çıkacaktır.


===============================================
Ağınıza bir ad verin.
Çalışma grubu adı: [ ] (Mesala :Bozkurtum Network)

===============================================
Bu aşamadada örnekteki gibi bir isim verin.Evet ağınız kurulmaya hazır.
İleriye basın ve bırakın ağınız kurulsun.

Ağınız kurulduktan sonra diğer makinelerden testinizi yapın.

##############################################
Burada
sadece WinXPden bağlantıyı paylaştırmayı açıkladık.XPden bağlantıyı
alacak olan client makineler için bağlantı ayarlarını bir önceki
threadta anlattığımız gibi yapın.Dikkat etmeniz tek nokta diğer
makinadanda bağlantı paylaştırmaya kalkmayın.Bu konu ile ilgili ve XPden
bağlantıyı alan client makinenin ağ ayarları aşağıda yazıyor.
##############################################


WinXP den İnternet bağlantısını alan,ağdaki diğer Win98 client makine ağ ayarları:

ethernet kartınızın driverini yükleyin ve masaüstünüzdeki Ağ Komşularına sağ tıklayın Özellikler çıkacaktır.Dikkat etmeniz gereken WinXPde kullandığınız ağ şeklindeki Birincil Ağ Oturumu seçeneğiniz ile Win98 Birincil Ağ Oturumu Şeklinizin aynı olmasıdır.Eğer WinXPde IPX/SPX yüklü ise Win98 ede IPX/SPX eklemeniz lazım.Bunu şu şekilde yapacaksınız.
Özelliklerden
Ekle yapın ve karşınıza çıkan diyalog kutusundan İletişim
Kuralları>Microsoft>IPX/SPX seçin.Windows Cdsini takın ve
yükleyin.Bilgisayarınızı yeniden başlatın.Ağınız tamam olması gerekir.Ağ
komşularına girin ve ana makinenizi görüp görmediğine bakın.Win98deki
Ağ Grubu ile WinXPdeki ağ grubu adı aynı olması lazım.(Bozkurtum Network)

Sorunlarınız için her zaman mesaj atabilirsiniz.Bizzat ilgileneceğim...
Kolay gelsin.Saygılar...