Tüketici Hakları.

TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN
AMAÇ, KAPSAM, TANIMLAR

AMAÇ
Madde
1; Teoride geniş bir yelpazede değerlendirilen Tüketicinin Korunması
Hakkında Kanun' un amacı; ekonominin gereklerine ve kamu yararına uygun
olarak tüketicinin ekonomik çıkarlarını, sağlığını ve güvenliği korumak,
zararlarını tazmin etmek, aydınlatmak ve eğitmek, çevresel
tehlikelerden korumaya yönelik girişimleri düzenlemek, bu konudaki
politikaların oluşturulmasında yarar sağlayacak gönüllü örgütlenmeleri
teşvik etmeye ilişkin hususları düzenlemektir.

KAPSAM
Madde 2;
Kanun, yukarıda belirtilen amaçlarla mal ve hizmet piyasalarında
tüketicinin taraflardan birini oluşturduğu her türlü hukuki işlemi
kapsar.

TANIMLAR
Madde 3; Bu Kanun' un hazırlanması ve uygulanması sırasında sözü edilen bazı terimler;
a) Bakanlık; Sanayi Ve Ticaret Bakanlığı,
b) Mal; Ticaret konusu taşınır eşya,
c) Hizmet; Bir ücret veya menfaat karşılığında yapılan bedeni veya fikri faaliyet,
d) Standart; Türk Standardı,
e)
Üretici; Kamu kurum ve kuruluşları da dahil olmak üzere tüketiciye
sunulmuş olan mal veya hizmetleri ya da bu mal veya hizmetlerin
hammaddelerini ya da ara mallarını üretenler...
f) Satıcı; Kamu kurum ve kuruluşları da dahil olmak üzere tüketiciye mal ve hizmet sunan gerçek veya tüzel kişiler...
g)Tüketici; Bir mal veya hizmeti özel amaçlarla satın alarak nihai olarak kullanan ve tüketen gerçek veya tüzel kişi...
h) Tüketici Örgütleri; Tüketicinin korunması amacıyla kurulan dernek, vakıf ve tüketim kooperatifleridir.

TÜKETİCİNİN KORUNMASI VE AYDINLATILMASI
Buna göre Kanun' un tüketicilere sağladığı yararlardan bazılarını aşağıda bulabilirsiniz;

AYIPLI MAL VE HİZMETLER
Madde
4; Ambalajında, etiketinde veya kullanma kılavuzunda yer alan ya da
satıcı tarafından vaad edilen nitelik ve niceliğe aykırı olan, maddi,
hukuki, ekonomik eksiklikler içeren mal ve hizmetler "Ayıplı Mal veya
Ayıplı Hizmet" olarak kabul edilir.

Alınan hizmet ya da malın
ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici, malı teslim aldığı
tarihten itibaren 15 (on beş) gün içinde satıcı firmaya geri vererek,
değiştirilmesini, ödediği bedelin iadesini veya ayıbın neden olduğu
değer kaybının bedelden indirimini ya da ücretsiz olarak tamir
edilmesini talep edebilir. Tüketici bu taleplerden herhangi birini
tercihte serbesttir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine
getirmekle yükümlüdür. Ayıplı maldan veya ayıplı malın neden olduğu her
türlü zarardan dolayı tüketiciye karşı satıcı, bayi, acente, imalatçı,
üretici ve ithalatçı müştereken ve müteselsilen sorumludurlar. Satılan
malın ayıplı olduğunun bilinmemesi, bu sorumluluğu ortadan kaldırmaz.

Satılan
malın ayıbı gizli ise veya ayıp tüketiciden bilinçli olarak
gizlenmişse, satıcı söz konusu malın ayıbı nedeniyle 2 (iki) sene
süreyle sorumludur.

Ayıplı hizmetler hakkında da yukarıdaki
hükümler uygulanır. Ancak, ayıplı hizmetin yeniden görülmesi
imkansızlaşmışsa veya amaca aykırı sonuçlar doğuracak nitelikte ise,
bedel iadesinde tüketicinin ayıplı hizmetten sağladığı fayda kadar
indirim yapılır.

Satışa sunulan kullanılmış, tamir edilmiş ayıplı
mal üzerine veya ambalajına tüketicinin rahatlıkla görebileceği şekilde
"Özürlüdür" uyarısının konulması yasal zorunluluktur. Bu durum
tüketiciye verilecek fatura, fiş veya satış belgesinde de gösterilir.
Özürlü olduğu bilinerek alınan mallar için herhangi bir hak talep
edilemez.

SATIŞTAN KAÇINMA
Madde 5; Üzerinde "Numunedir" veya
"Satılık Değildir" ibaresi bulunmayan mallar, ticari bir kuruluşun
vitrininde veya açıkça görülebilir herhangi bir yerinde teşhir edilemez.
Satıcı teşhir ettiği malların satışından kaçınamaz.

Satıcı, bir
mal veya hizmetin satışını, o mal veya hizmetin kendisi tarafından
belirlenen miktar, sayı, ebat veya süresi kadar satın alınması ya da
başka bir malın veya hizmetin satın alınması koşuluna bağlı kılamaz.

TAKSİTLİ SATIŞLAR
Madde
6; Taksitli satışlarda tüketici, borçlandığı toplam miktarı önceden
ödeme hakkına sahiptir. Tüketici aynı zamanda birden fazla taksit
ödemesinde bulunabilir. Bu durumda satıcı, ödenen miktara göre gerekli
faiz indirimini yapmakla yükümlüdür.

Taksitli satışlarda satıcı,
aşağıdaki bilgileri yazılı olarak tüketiciye bildirmek ve taraflar
arasında imzalanan sözleşmenin bir nüshasını tüketiciye vermek
zorundadır.

a) Mal ve hizmetlerin peşin satış fiyatları,
b) Vadeye göre faiz ile birlikte ödenecek toplam satış fiyatı,
c) Faiz miktarı, faizin hesaplandığı senelik oran ve gecikme faizi oranı,
d) Ön ödeme tutarı,
e) Ödeme planı.

KAMPANYALI SATIŞLAR
Madde
7; Gazete, radyo ve televizyon ilanı ile halka duyurularak düzenlenen
kampanyalara iştirakçi kabul etmek suretiyle ve malın veya hizmetin
bilahare teslim edilmesi veya yerine getirilmesi vaadiyle yapılan
satışlarda, ilan ve taahhüt edilen mal ve hizmetlerin teslimatının
zamanında yapılmaması, fiyat, nitelik ve miktarında anlaşmalara aykırı
davranılması durumunda, satıcı, bayi, acenta, temsilci, imalatçı,
üretici ve ithalatçı müştereken ve müteselsilen sorumludur.

Kampanyalı
satışlarda satıcı, yukarıda belirtilen bilgilere ek olarak, "Kampanya
Giriş Tarihi" ve "Malın Ya Da Hizmetin Teslim Veya Yerine Getirilme
Tarih Ve Şekli" ne ilişkin bilgileri de yazılı olarak tüketiciye
vermekle yükümlüdür.

KAPIDAN SATIŞLAR
Madde 8; İş yeri ve fuar
gibi satış mekanları dışında, önceden bir anlaşma olmaksızın yapılan
tecrübe ve muayene koşullu satışlardır.

Bu tür satışlarda;
tüketici, 7 (yedi) günlük tecrübe ve muayene süresi sonuna kadar malı
kabul veya hiçbir gerekçe göstermeden reddetmekte serbesttir. Satıcı
almış olduğu bedeli, kıymetli evrakları ve tüketiciyi bu hukuki işlemden
dolayı borç altına sokan her türlü belgeyi, cayma bildiriminin
kendisine iadeli taahhütlü mektup ya da noter aracılığı ile ulaşması
veya bizzat teslim edilmesi tarihinden itibaren 10 (on) gün içinde
tüketiciye iade etmekle ve 20 (yirmi) gün içinde de malı geri almakla
yükümlüdür.

Taksitle yapılan kapıdan satışlarda ayrıca "Kampanyalı Satışlar" maddesi hükümleri de uygulanır.

KAPIDAN SATIŞLARDA SATICININ YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Madde
9; Kapıdan satışlarda satıcı, hazırladığı sözleşme, fatura veya
tesellüm makbuzu ile birlikte, en az 12 (on iki) punto siyah, koyu
harflerle yazılmış "Tüketicinin hiçbir hukuki ve cezai sorumluluk
üstlenmeksizin ve hiçbir gerekçe göstermeksizin 7 (yedi) gün içinde malı
reddederek alım, satım işleminden cayma hakkının varolduğunu ve cayma
ihbarının satıcıya bildirimi tarihinden itibaren 10 (on) gün içinde de,
tüketicinin vermiş olduğu bedelin, kıymetli evrakların ve tüketiciyi bu
hukuki işlemden dolayı borç altına sokan her türlü belgenin satıcı
tarafından iade edileceği" ni bildiren bir belgeyi; sahip olduğu
hakların kendisine anlatıldığını, cayma hakkının kendisine
anlatıldığını, cayma hakkını açıklayan belgenin kendisine teslim edilip,
satıcının açık adresinin bildirilmiş olduğunu beyan eden ve tüketici
tarafından da imzalanmış olan bir tutanak karşılığında tüketiciye
vermekle yükümlüdür.

TÜKETİCİ KREDİSİ
Madde 10; Tüketicilerin
banka veya benzeri finans kurumlarına bir mal veya hizmetin satın
alınması amacıyla, tüketici kredisi almak için başvurmaları durumunda,
banka veya finansman kuruluşları ile tüketiciler arasında yazılı bir
sözleşme yapılması ve bu sözleşmenin bir nüshasının da tüketiciye
verilmesi zorunludur. Taraflar arasında imzalanan sözleşmede öngörülen
kredi şartları, sözleşme süresi içersinde tüketici aleyhine
değiştirilemez.

Sözleşmede;

a) Faizin hesaplandığı senelik oran,
b) Ödeme tarihleri, ana para, faiz, fon ve diğer masrafların ayrı ayrı belirtildiği ödeme planı,
c) Tüketici Kredisi tutarı,
d) Faiz ve diğer unsurlarla birlikte toplam borç tutarı,
e) İstenecek teminatlar,
f) Gecikme faizi oranı,
g) Borçlunun temerrüde düşmesinin hukuki sonuçları,
h) Kredinin vadesinden önce kapatılmasına ilişkin şartlar aranır.

Banka
veya finans kurumlarının, tüketici kredisini belli bir mal veya
hizmetin satın alınması ya da belirli bir satıcı ile yapılacak hukuki
işlem koşulu ile vermeleri durumunda bunlar, satılan mal veya hizmetin
ayıbından ötürü tüketiciye karşı satıcı ile müştereken ve müteselsilen
sorumlu olurlar.

SÜRELİ YAYINLAR
Madde 11; Süreli yayınlara
abone olan tüketiciler, abonelik sözleşmesinde yer alan fiyat ve
niteliğe ilişkin konular aykırı davranılması hallerinde, abone
işlemlerini yapan sorumlu kişiye ya da yayın kurumuna isteklerini yazılı
olarak (iadeli taahhütlü veya noter kanalıyla) bildirmek suretiyle
aboneliklerine tek taraflı olarak son verebilirler. Yayıncı abone
ücretinin geri kalan kısmını hiçbir kesinti yapmaksızın 15 (on beş) gün
içinde iade etmekle yükümlüdür.

Tüketicinin aboneliğine son verme
isteği; yazılı bildirimin satıcıya ulaştığı tarihten itibaren günlük
yayınlarda 15 (on beş) gün, haftalık yayınlarda 1 (bir) ay, aylık
yayınlarda 3 (üç) ay sonra yürürlüğe girer. Daha uzun süreli yayınlarda
ise, bildirimden sonraki ilk yayını müteakiben yürürlüğe konulur.


(Ek:
15/01/1997 - 4226/1 md.) Süreli yayın kuruluşlarınca düzenlenen ve her
ne amaç ve şekilde olursa olsun, bilet, kupon, iştirak numarası, oyun,
çekiliş ve benzeri yollarla süreli yayın dışında ikinci bir ürün
verilmesinin taahhüt edildiği kampanyalarda; kitap, dergi, ansiklopedi,
afiş, bayrak, poster, sözlü veya görüntülü manyetik bant ya da optik
disk gibi süreli yayıncılık amaçlarına aykırı olmayan kültürel ürünler
dışında hiçbir mal ya da hizmetin taahhüdü ve dağıtımı yapılamaz. Her
halükârda bu mal veya hizmetin piyasa değeri, tüketicinin ilgili
kampanya süresince yayını satın almak için ödediği toplam bedelin %50'
sini aşamaz ve bu şekildeki kampanyaların süresi 60 (altmış) günü
geçemez. Kampanya konusu mal ve hizmet bedelinin bir bölümünün tüketici
tarafından karşılanması, bu mal veya hizmetin ikinci ürün sayılmasına
engel değildir.

(Ek: 15/01/1997 - 4226/1 md.) Kampanya süresince,
süreli yayının satış fiyatı, ikinci ürün olarak verilmesi taahhüt
edilen mal veya hizmetin yol açtığı maliyet artışı nedeniyle
arttırılamaz. Kampanya konusu mal veya hizmet taahhüdü ve dağıtımı
bölünerek yapılamayacağı gibi, bu mal veya hizmetin ayrılmaz ya da
bütünleyici parçaları da ayrı bir kampanya konusu haline getirilemez.

ETİKET
Madde
12; Ticaret konusu olan ve perakende satışa sunulan malların
ambalajlarının veya kaplarının üzerine kolaylıkla görülebilir ve
okunabilir şekilde o malın menşei, cinsi ve fiyatı hakkında bilgileri
içeren etiket konulması zorunludur.

GARANTİ BELGESİ
Madde 13;
İthalatçı veya imalatçı firmalar, ithal ettikleri veya ürettikleri
sanayi malları için garanti belgesi düzenlemek zorundadırlar. Garanti
belgesinin onaylanarak tüketiciye verilmesi sorumluluğu, tüketicinin
malı satın aldığı satıcı, acente, bayii ya da temsilciliklere aittir.
Garanti süreleri malın teslim alındığı tarihten itibaren başlar ve
asgari 1 (bir) senedir. Garanti belgelerinde, satın alınan mala ilişkin
faturanın tarih ve sayısı ile bandrol ve seri numarası bulunması
zorunluluğu vardır.

Satıcı, garanti kapsamındaki malların,
garanti süresi içinde, gerek malzeme ve işçilik gerekse montaj
hatalarından dolayı arızalanması halinde malı işçilik masrafı,
değiştirilen parça bedeli ya da başka herhangi bir ad altında hiçbir
ücret talep etmeksizin tamir ile yükümlüdür.

Garanti süresi
içersinde sık sık arızalanan maldan yararlanamamanın süreklilik arz
etmesi veya tamiri için gereken azami sürenin aşılması hallerinde
tüketici, malın ücretsiz olarak yenisi ile değiştirilmesini satıcıdan
talep edebilir. Satıcı bu talebi reddedemez. Tüketicinin bu talebine
karşı satıcı, bayi, acente, imalatçı ve ithalatçı müştereken ve
müteselsilen sorumludurlar.

TANITMA VE KULLANMA KILAVUZU
Madde
14; Sanayi mallarından ithal edilmiş olanların, bakım, onarım ve
kullanılmasına ait tanıtma ve kullanım kılavuzlarının aslına uygun
Türkçe çevirileriyle, yurt içinde üretilenlerin bakım, onarın ve
kullanılmasını gösterir Türkçe tanıtım ve kullanım kılavuzlarıyla
birlikte satılması zorunludur.

SERVİS HİZMETLERİ
Madde 15;
İthalatçı veya imalatçılar sattıkları sanayi malları için, o malın
Bakanlık' ça tespit ve ilan edilen kullanım ömrü süresince bakım, onarım
ve servis hizmetlerini yürütecek istasyonları kurmak ve yeterli
teknisyen kadrosu ile yedek parça stoku bulundurmak zorundadırlar.

TİCARİ REKLAMLAR VE İLANLAR
Madde
16; Ticari reklam ve ilanların yasalara ve genel ahlaka uygun, dürüst
ve doğru olmaları esastır. Tüketiciyi aldatıcı, yanıltıcı veya onun
tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar edici, tüketicinin can ve mal
güvenliğini tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini ve suç işlemeyi
özendirici, kamu sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları, çocukları ve
özürlüleri istismar edici reklamlar ve ilanlar yapılamaz.

REKLAM KURULU
Madde
17; Ticari reklam ve ilanlarda uyulması gereken ilkeleri belirler.
Belirlenen bu ilkeler doğrultusunda ticari ilan ve reklamları inceler.
İnceleme sonucuna göre 16. madde hükümlerine aykırı hareket edenleri
cezalandırır, söz konusu reklam ve ilanların yayınlanmasını durdurur
veya düzeltilmesi hususunda Bakanlığa öneride bulunur.

ZARALI VE TEHLİKELİ MAL VE HİZMETLER
Madde
18; Tüketicinin kullanımına sunulan mal ve hizmetlerin kişi ve çevre
sağlığına zararlı veya tehlikeli olabilmesi durumunda, bu malların
emniyetle kullanılabilmesi için üzerine veya ekli kullanım
kılavuzlarına, bu durumla ilgili açıklayıcı bilgi ve uyarılar açıkça
görülebilecek şekilde konulur veya yazılır.

KALİTE DENETİMİ
Madde
19; Bakanlık, tüketicinin can ve mal güvenliği ile fizik ve çevre
sağlığına ve bu konularda bilgilendirilmesine ilişkin, standardına göre
veya standardı yoksa standarda esas teşkil etmek üzere belirlenecek
özelliklere göre yapılacak kalite denetim ile mal, hizmet ve tesislerin
belgelendirilmesi hakkındaki usul ve esasları, Türk Standartları
Enstitüsü' nün görüşünü alarak tespit ve ilanla görevlidir.

Ancak
2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu uyarınca Turizm Bakanlığı' ndan
belgeli ve belgelendirilecek tesisler bu uygulamadan muaftır.

TÜKETİCİNİN EĞİTİLMESİ
Madde
20; Tüketicinin eğitilmesi konusunda her derecedeki okulların ders
programlarına Milli Eğitim Bakanlığı nca gerekli ilaveler yapılır.

Tüketicinin
eğitilmesi ve aydınlatılması için kitap, dergi ve broşür çıkarılmasına
ve tüketicinin bilinçlendirilmesi için radyo ve televizyonlarda
programlar düzenlenmesine ilişkin usul ve esaslar, Tüketici Konseyi' nin
önerisi ile Bakanlık' ça tespit ve ilan olunur.
TÜKETİCİ KURULUŞLARI

TÜKETİCİ KONSEYİ
Madde
21; Tüketicinin sorunlarını, ihtiyaçlarının ve çıkarlarının korunmasına
ilişkin gerekli tedbirleri araştırmak, sorunların tüketici lehine
çözülmesi için alınacak tedbirlerle, bu Kanun' un uygulanmasına yönelik
tedbirlere dair görüşleri ilgili mercilere iletmek amacıyla, Bakanlığın
koordinatörlüğünde bir "Tüketici Konseyi" kurulur.

TÜKETİCİ SORUNLARI HAKEM HEYETİ
Madde
22; Bakanlık, il ve ilçe merkezlerinde, tüketiciler ile satıcılar
arasında çıkan uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacıyla belediyelerle
koordineli olarak, en az bir "Tüketici Sorunları Hakem Heyeti"
oluşturmakla görevlidir.

Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri' nin
vereceği kararlar, Tüketici Mahkemeleri' nde delil olarak ileri
sürülebilir. Uyuşmazlık konusu mal veya hizmet bedelinin, o dönem için
tespit edilen bedeli geçmemesi durumunda, bu heyetlerce verilmiş bir
karar olmaksızın Tüketici Mahkemeleri' ne başvurulamaz.

25.
maddede cezai yaptırıma bağlanmış hususlara ilişkin uyuşmazlıklar,
Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri' nin görev ve yetkileri kapsamının
dışındadır.
CEZALARDA YETKİ, İTİRAZ VE ZAMANAŞIMI
Madde 26; Bu
kanunda düzenlenen her türlü para cezası idari niteliktedir. Bu cezalara
karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç 7 (yedi) gün içinde yetkili
İdare Mahkemesi' ne itiraz edilebilir. İtiraz, idarece verilen cezanın
yerine getirilmesini durdurmaz ve zaruret görülmeyen hallerde evrak
üzerinde inceleme yapılarak en kısa sürede sonuçlandırılır. İtiraz
üzerine İdare Mahkemesi' nce verilen kararlar kesindir.

Bu Kanun'
da düzenlenen idari para cezalarının ödenmesine ilişkin cezai
zamanaşımı süresi 1 senedir. Zamanaşımı süresi, bu Kanun hükümlerine
aykırı fiilin işlendiği tarihte başlar.

Sürekli veya tekrarlana
ihlaller söz konusu ise süre, ihlalin sona erdiği ya da en son
tekrarlandığı günden itibaren başlar. Karar aleyhine yargı yoluna
başvurulmuş olması tahsil zamanaşımını keser.

Cezalar, cezayı vermeye yetkili merci tarafından 7 (yedi) gün içinde ilgilinin mensup olduğu meslek kuruluşuna bildirilir.
ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER

DENETİM
Madde
27; Bu Kanun' un uygulanmasında, Bakanlık müfettişleri ve kontrolörleri
ile Bakanlıkça ve belediyelerce görevlendirilecek personel; fabrika,
mağaza, dükkan, ticarethane, depo, ambar gibi her türlü mal konulan,
satılan veya hizmet sunulan yerlerde denetleme, inceleme ve araştırma
yapmaya yetkilidirler.

Bu Kanun' un kapsamına giren hususlarda
yetkili, görevli kişi ve kuruluşlara her türlü bilgi ve belgelerin doğru
olarak gösterilmesi, asıl ve onaylı kopyalarının verilmesi zorunludur.

LABORATUAR
Madde
28; Bakanlık, bu Kanun' un uygulanması için laboratuarlar kurabilir
veya Bakanlık' ların kurulu laboratuarlarından faydalanabilir. Kalite
kontrolü yapacak resmi ve özel kuruluş laboratuarlarında bulunması
gereken asgari teknik özellikleri, ilgili Bakanlıklar ile müştereken
tespit ve ilanla görevlidir.

Bakanlıkça yapılan denetimler
sırasında alınan numunelerin tahlilleri resmi veya özel kuruluş
laboratuarlarında yaptırılabilir. Tahlil sonuçlarının standartlara
aykırı çıkması halinde, buna ilişkin tün giderler üretici kişi veya
kuruluş tarafından ödenir.

ÖDENEK
Madde 29; Bu Kanun ile
kurulan Tüketici Konseyi, Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri ve Reklam
Kurulu' nun kuruluş ve çalışmalarına ilişkin masraflar ile sair
harcamalar, Bakanlık bütçesine konulacak ödenekten karşılanır.

DİĞER HÜKÜMLER
Madde 30; Bu Kanun' da hüküm bulunmayan hallerde genel hükümler uygulanır.

YÖNETMELİKLER VE DÜZENLEMELER
Madde
31; Bu Kanun' da öngörülen yönetmelikler, Kanun' un yayımı tarihinden
itibaren 1 (bir) sene içinde ilgili kamu kuruluşları, mesleki üst
kuruluşlar ve tüketici örgütlerinin görüşleri alınarak Bakanlık' ça
çıkarılır.